راستی آزمایی ادعای دولت مبنی بر تغییر قیمت خوراک پتروشیمی برای کنترل قیمت ارز و تورم بهزاد احمدی‌نیا دولت ابراهیم رئیسی در بودجه سال ۱۴۰۲ نرخ خوراک پتروشیمی‌ها را ۷هزار تومان به ازای هر مترمکعب گاز و با تسعیر دلار ۲۸۵۰۰ تومان تعیین کرده و مدعی‌ست این اقدام در راستای حفاظت از منافع ملی و کاهش قیمت ارز و تورم است. برای بررسی این ادعا، باید نرخ جهانی گاز و محصولات پتروشیمی و همچنین سازوکار فروش محصولات و بازگشت ارز به خزانه کشور را مقایسه کنیم تا ببینیم اصولا چنین تغییری اثرات مورد ادعا را دارد یا خیر؟ براساس دفاعیه‌ای که خود خبرگزاری جمهوری اسلامی منتشر کرده، این قانون پر از تنافض و در عمل به سود پتروشیمی‌ها خواهد بود. دلیل ساده و نخستین این امر این است که نرخ گاز تعیین شده اگرچه به ظاهر دو برابر قیمت روز هاب آمریکاست اما ثابت خواهد بود و به ریال محاسبه می‌شود در صورتیکه نرخ محصولات...

راستی‌آزمایی سخنان رییس سازمان برنامه و بودجه اگر جدی عمل کنیم می‌توانیم تورم را به زیر ۳۰ درصد برسانیم بهزاد احمدی‌نیا مسعود میرکاظمی رییس سازمان برنامه و بودجه در اظهارنظری مدعی شد اگر دولت جدی عمل کند و عوامل تورم‌زا را کاهش دهد می‌تواند تورم را به کمتر از ۳۰ درصد کاهش دهد. وی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و تکالیف دیکته شده به بانک‌ها را نیازمند کاهش دانست و مدعی شد حذف ارز ترجیحی موجب کنترل تورم شده است. بررسی عوامل تورم‌زا در اقتصاد ایران و ادعاهای میرکاظمی، مجموعه سخنان او را با چالش روبرو می‌کند. تورم به دو دلیل عمده ایجاد می‌شود، نخست رشد نقدینگی بدون پشتوانه تولید و دیگری برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضا در بازار؛ این دو دلیل خود زیرمجموعه‌هایی دارند که افزایش بدهی‌های دولت به بانک مرکزی و بانک‌ها به بانک مرکزی (رشد پایه پولی) یکی از مهم‌ترین آنهاست. برای کنترل تورم نیز راه‌حل‌هایی برمبنای همین عوامل وجود دارند. افزایش...

راستی‌آزمایی ادعای بانک مرکزی مبنی بر رشد ۳/۷درصدی اقتصاد بهزاد احمدی‌نیا پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی ایران در بخش خبر ساعت ۱۴ روز ۲۲ اسفند ۱۴۰۱مدعی شد که رشد اقتصادی نسبت به قیمت پایه سال ۹۵ معادل ۵/۳ درصد بوده است. در بخش‌های دیگر این گفتگو، رشد اقتصادی را خوب و پایدار توصیف و تورم را در بهمن امسال معادل ۴۳/۶ اعلام کرد. برای بررسی درستی این ادعا، نگاهی به عوامل مهم در تعیین رشد اقتصادی و داده‌های عینی در اقتصاد ایران می‌اندازیم. برای محاسبه‌ی این رشد فرمول‌های متفاوتی وجود دارد که دقت و میزان تطبیق آنها با واقعیت متفاوت هستند. ساده‌ترین این فرمول‌ها براساس مقایسه تولید ناخالص ملی در دو تاریخ مختلف به‌‌دست می‌آید؛ محاسبه‌ای که به‌دلیل درنظر نگرفتن تورم و توانایی دسترسی به خدمات و رفاه، تطبیقی با وضعیت اقتصادی جامعه ندارد. از جمله موارد مهم در بررسی رشد اقتصادی، میزان سرمایه‌گذاری، بهره‌وری، قدرت خرید پول ملی و حتی میزان شادی و...

راستی آزمایی ادعای سازمان غذا و دارو مبنی بر ایران جزو ۵ کشور برتر در تولید داروهای بیولوژیک بهزاد احمدی‌نیا خبرگزاری مهر به نقل از حیدر محمدی، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو مدعی شد ایران در بین ۵ کشور برتر تولید داروهای بیولوژیک در جهان است. بررسی این ادعا با توجه به رتبه‌ی دانشگاه‌های ایران در حوزه‌ی بیولوژی و رتبه‌ی تولید علم در ایران، حائز اهمیت است. داروهای بیولوژیک یا زیست داروها انواعی از دارو هستند که مبتنی بر خون انسان، ویروس، باکتری یا دیگر انواع موجودات زنده هستند. این نوع داروها که از واکسن تا انواع داروهای درمانی را شامل می‌شوند، نیازمند تکنولوژی تولید و دانش گسترده و آزمایش‌های بسیار دقیق حساس هستند. یک نمونه از این داروها، واکسن کرونا‌ست که با وجود نیاز جهانی فوری و سرمایه‌گذاری هنگفت، به دلیل پیچیدگی فرآیند تولید و آزمایش آن، نزدیک به دو سال موجب قرنطینه جهان شد. براساس رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در زمینه‌ی تولید...

راستی آزمایی تیتر شبکه شرق درباره حذف یارانه نفت و گاز در آمریکا بهزاد احمدی‌نیا وبسایت شبکه شرق در عنوان خبری خود به نقل از رویترز نوشت: «یارانه‌های نفت و گاز آمریکا حذف می‌شود». راستی‌آزمایی این تیتر خبری از دو جنبه آموزنده است. نخست از دید ترجمه‌ی درست خبر و سپس نوع نتیجه‌گیری‌ای که با گزینش تیتر خبر به خواننده القا می‌شود، این رسانه کاری غیر حرفه‌ای را ارائه داده است. متن خبر رویترز با تیتری درباره بودجه‌ی آمریکا آغاز می‌شود. در این خبر بخشی از اصلاح بودجه‌ی پیشنهادی دولت آمریکا  که مربوط به یارانه‌های مالیاتی برای بالادست صنایع نفت و گاز است بررسی شده است. در متن خبر عنوان شده که پیشنهاد مذکور شانسی برای رای آوردن در کنگره ندارد و سپس به اهمیت آن پرداخته شده است. در تیتر نیز رویترز نوشته که دولت بایدن یارانه‌های صنعت نفت و گاز را در بودجه آینده هدف قرار داده است. شبکه شرق بدون توجه به...

راستی آزمایی ادعای ایرنا کشف دومین معدن بزرگ لیتیوم جهان در همدان بهزاد احمدی‌نیا خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی ایران مدعی شد یک معدن لیتیوم با ذخیره ۸/۵ میلیون تن در نزدیکی همدان کشف شده که ایران را در مقام دوم جهان از نظر ذخایر این فلز کمیاب قرار می‌دهد. این خبرگزاری در ویدئویی همچنین مدعی شد که محصول استخراج شده از این معدن طی سه سال آینده روانه بازار می‌شود. این درحالی‌ست که اعداد اعلام شده در خبر با رکوردهای جهانی در این زمینه همخوانی ندارد. بررسی درستی این ادعا در دو بخش یکی صحت میزان ذخایر و دیگری امکان تولید لیتیوم در ایران مهم است. اهمیت این فلز در آینده‌ی انرژی جهان هم‌پای اهمیت نفت و گاز در قرن بیستم است. مجموع ذخایر خالص شناخته شده و قابل برداشت کره زمین اکنون کمتر از ۹۰ میلیون تن لیتیوم خالص است. شیلی با ۹/۲ میلیون تن لیتیوم خالص قابل برداشت، رتبه نخست در این ماده...

راستی آزمایی ادعای وزیر نفت و گمرک درباره صادرات گاز اوجی: گاز مازاد و غیرقابل استفاده در داخل را صادر می‌کنیم بهزاد احمدی‌نیا اوجی در نوبت خبری ساعت ۱۴ روز ۲۷ دیماه ۱۴۰۱ در تلویزیون مدعی شد که بخشی از گاز مایع که قابل تزریق به خطوط لوله نیست و مازاد نیاز است به خارج صادر می‌شود و کمبود گاز ربطی به صادرات آن ندارد. از سوی دیگر رسانه‌ها هفته گذشته با استناد به گزارش گمرک ایران اعلام کردند طی ده ماه نخست سال (برخی ۱۰ روز نخست دیماه نوشته‌اند) نزدیک به ۱۵ میلیون تن گاز مایع به ارزش تقریبی ۶ میلیارد دلار به کشورهای همسایه صادر شده است. پرسش اینجاست که با توجه به توان تولید و قیمت گاز و اطلاعات فنی، این ادعاها تا چه اندازه درست است؟ نخست اینکه توان تولید اسمی گاز مایع ایران در مجموع کمتر از ۱۰ میلیون تن در سال است که این میزان روی کاغذ معتبر است و...

راستی آزمایی گفته‌های دادستان کل کشور درباره تعطیلی گشت ارشاد بهزاد احمدی‌نیا محمد جعفر منتظری، دادستان کل جمهوری اسلامی ایران در نشست دوم از سلسله نشست‌های جهاد تبیین که به ابتکار دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در این شهر برگزار شد در پاسخ به پرسشی درباره چرایی تعطیل شدن گشت ارشاد ضمن تکذیب هرگونه نقش قوه قضائیه در این تعطیلی تأکید کرد که گشت ارشاد از همانجا که آغاز شد تعطیل شده است. این پاسخ باتوجه به گزارش‌های متفاوت از شهر‌های مختلف و باتوجه به تکذیبیه‌ی شبکه العالم صدا و سیمای جمهوری اسلامی نیازمند راستی‌آزمایی‌ست. نخست اینکه هیچ سابقه‌ی خبری‌ درباره اعلام تعطیلی گشت ارشاد از سوی پلیس امنیت اخلاقی یا فاوا پیش از این پاسخ دادستان کل وجود ندارد. (نخستین بار دو روز پس از این نشست این اظهارات موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفت) دوم اینکه در گزارش‌های منتشر شده از نشست، مشخص نیست چه کسی این پرسش را پرسیده و به چه چیزی...

راستی آزمایی ادعای خبرگزاری ایرنا مبنی بر رشد صادرات گاز به ترکیه بهزاد احمدی‌نیا خبرگزاری ایرنا در خبری به نقل از آمار گمرک اروپا مدعی شد صادرات گاز ایران به ترکیه در اکتبر ۲۰۲۲ نزدیک به ۷۰ درصد رشد داشته است. این ادعا در شرایطی که مسئولان پیاپی از کمبود گاز برای زمستان خبر می‌دهند و ایران اقدام به واردات گاز از روسیه کرده چقدر صحت دارد؟ بررسی اخبار مرتبط با صادرات گاز ایران به ترکیه نشان می‌دهد جریان گاز در خط لوله‌ی واسط دو کشور طی سال ۲۰۲۲ سه بار به دلایل اختلافات مالی، خرابکاری و تعمیرات قطع شده است. از سوی دیگر تعهد دو طرف در قرارداد گازی حاکی از آن است که ایران باید سالانه ۱۰ میلیارد مترمکعب گاز به ترکیه تحویل دهد و این کشور نیز موظف به دریافت حداقل این مقدار است. در گزارش گمرک اروپا نیز قید شده که میزان صادرات طی ده ماهه‌ی نخست سال ۲۰۲۲ با مدت...

راستی آزمایی ادعای علی باقری مبنی بر اینکه تقاضای خارجی برای نفت ایران بیشتر از ظرفیت تولید است بهزاد احمدی‌نیا علی باقری کنی، برادر داماد علی خامنه‌ای و معاون سیاسی وزارت امور خارجه در اظهاراتی در مجارستان مدعی شد باوجود تحریم‌های اروپا و آمریکا علیه جمهوری اسلامی، درخواست مشتریان خارجی برای نفت ایران بیشتر از توان تولید فعلی است. برای تعیین میزان درست بودن این ادعا باید ظرفیت تولید نفت ایران و نشانه‌های مرتبط با توان ارزی بانک مرکزی را بررسی کنیم. وبسایت شانا، خبرگزاری رسمی وزارت نفت، در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۴۰۱ به نقل از وزیر نفت در مجمع انرژی باکو، مدعی شد ظرفیت تولید نفت ایران به ۴ میلیون بشکه در روز رسیده است. وبسایت رسمی وزارت نفت در تاریخ ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ به نقل از مدیرعامل شرکت ملی نفت مدعی شد با افزایش ۲۰۰ هزار بشکه در ظرفیت تولید، ایران تا پایان سال ۱۴۰۱ به ظرفیت تولید ۴ میلیون و ۳۸ هزار...