سه میلیون خانوار در خانه‌های ناامن
به گفته محمد آیینی، معاون وزیر راه و شهرسازی، «بیش از دو میلیون و ۶۳۰ هزار ساختمان و بنای مسکونی بافت فرسوده دارند و فاقد هرگونه سازه اعم از بتنی و فلزی‌‌اند.»
بر طبق آخرین سرشماری مسکن در سال ۱۳۹۵، بیش از ۱۶۰ هزار هکتار بافت ناکارامد شهری نیازمند نوسازی و مقاوم‌سازی است.
به کفته معاون وزیر راه و شهرسازی، فقط ۱۰ درصد از بافت‌های فرسوده در ایران نوسازی شده‌اند.
به گزارش روزنامه فرهیختگان «پنج میلیون و ۷۴۰ هزار واحد مسکونی در ایران که جمعیتی حدود ۲۱ میلیون نفر را در خود جای داده، فرسوده‌اند»
و این یعنی «جان بیش از ۲۰ میلیون نفر ایرانی در معرض خطر جدی است»
تنها سوالی که باقی است
آری به جمهوری اسلامی آری به چه بود؟
گزارش روزنامه فرهیختگان؛ ۵۵ درصد بافت فرسوده تهران هنوز احیا نشده است
براساس هدفگذاری برنامه چهارم توسعه، دولت و شهرداری‌ها طی مدت ۱۰ سال باید بافت‌های فرسوده شهرهای کشور و همچنین بافت فرسوده پایتخت را نوسازی می‌کردند؛ اگر این اتفاق می‌افتاد در پایان برنامه پنجم نباید با مقوله‌ای بهنام بافت فرسوده مواجه می‌شدیم و به‌عبارتی تا سال ۱۳۹۳ و نهایتا تا سال ۱۳۹۵ شهرهای کشور باید از محاصره بافت‌های فرسوده در‌می‌آمدند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در مقیاس ملی کمتر از ۲۰ درصد بافت‌های فرسوده شهرهای کشور نوسازی شده و این میزان در شهر تهران تا پایان سال ۱۳۹۹ به ۴۴.۸ درصد رسیده است. به‌عبارتی درحال حاضر در پایتخت ۵۵ درصد از بافت‌های فرسوده نوسازی نشده است. طبق گزارش شهرداری تهران، در سال گذشته تنها ۱/۱ درصد از بافت فرسوده تهران احیا شده و در سال ۱۳۹۸ این میزان حدود ۱.۵ درصد بوده است. همچنین براساس آمارهای ارائه شده در نمودارهای این گزارش، مناطق ۲۲ و ۵ درحال حاضر براساس تعاریف سازمان نوسازی و سازمان عمران و بهسازی شهری ایران و همچنین «سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری» فاقد بافت فرسوده هستند. سومین منطقه که کمترین بافت فرسوده را تا پایان سال ۱۳۹۹ داشته، منطقه ۸ با ۴۰ درصد است. در مناطق ۱۰، ۱۳، ۹، ۲۱ و ۱۴ نیز به ترتیب ۵۸.۷ درصد، ۵۸.۴ درصد، ۵۷.۷ درصد، ۵۶.۸ درصد و ۵۵.۶درصد از بافت فرسوده احیا شده و بین ۴۰ تا ۴۵ درصد از بافت فرسوده این مناطق هنوز احیا نشده است. کمترین نوسازی مربوط به مناطق ۱۹، ۲، ۱۲، ۱، ۳ و ۱۵ به ترتیب ۱۵.۹ درصد، ۲۰.۵ درصد، ۲۴.۳ درصد، ۲۵.۷ درصد، ۲۸.۹ درصد، ۲۹ درصد و ۳۰.۶ درصد است. در این مناطق بین ۷۰ تا ۸۴ درصد از بافت‌های فرسوده هنوز احیا و نوسازی نشده است.
کاهش ۷۶ درصدی نوسازی در دولت روحانی
همانطور که در بخش چالش‌ها آمده، روند نوسازی و احیای بافت‌های فرسوده پس از تصویب قوانینی همچون «قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن» مصوب سال ۱۳۸۷ و «قانون حمایت از احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری» مصوب سال ۱۳۸۹ روند نوسازی در دولت احمدی‌نژاد سرعت خوبی به خود گرفته بود، اما در دولت روحانی این وضعیت روند قهقرایی را طی کرده است، به‌طوری که براساس آمارهای شهرداری تهران، طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۹ درمجموع ۵۸ هزار و ۶۱۰ پروانه ساختمانی در مناطق بافت فرسوده پایتخت صادر شده است. طبق این آمارها، در سال ۱۳۸۰ تعداد ۱۱۴۶ فقره پروانه ساختمانی صادر شده و این تعداد بین سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ به‌طور میانگین سالانه ۲/۲ هزار فقره بوده است. اما از سال ۱۳۸۶ این تعداد به ۶/۴ تا ۶/۶ هزار فقره تا سال ۱۳۹۰ رسیده و در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ به ترتیب ۵.۷ هزار و ۵.۲ هزار فقره بوده است. اما با شروع دولت روحانی و میدان‌داری عباس آخوندی ساختوساز مسکن از جمله در بافت‌های فرسوده نیز روند نزولی در پیش گرفته و بین سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹ به‌طور میانگین سالانه کمتر از ۱.۹ هزار فقره پروانه ساختمانی در مناطق بافت فرسوده صادر شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ تنها ۱۳۵۹ فقره پروانه در بافت فرسوده تهران صادر شده که این تعداد کمترین صدور پروانه از سال ۱۳۸۱ تاکنون بوده است.
در مجموع آمارهای شهرداری تهران نشان می‌دهد اگر مبنای عملکرد دولت قبل را سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۹ قرار دهیم، تعداد صدور پروانه از ۵۷۳۲ فقره در پایان دولت احمدی‌نژاد به ۱۳۵۹ فقره در پایان دولت روحانی رسیده که گواه کاهش بیش از ۷۶ درصدی صدور پروانه در بافت‌های فرسوده است.
۲ میلیون نفر در محاصره بافت فرسوده پایتخت
از سال ۱۳۸۵ که شورای‌عالی معماری و شهرسازی شاخصه‌های بافت‌های فرسوده را به تصویب رساند و همراه با آن محدوده بافت‌های فرسوده تهران به‌عنوان اولین شهری که بافت‌های فرسوده براساس آن شاخص‌ها شناسایی شده بود را منتشر کرد. این شاخص‌ها یک بخش کلیدی و ۲ بخش مکمل دارد که شاخص کلیدی آن ناپایداری و کم‌دوامی ساختمان‌ها در برابر زلزله است. مبتنی‌بر معیارهای آیین‌نامه ۲۸۰۰، هر بلوک شهری که بیش از ۵۰ درصد ساختمان‌های مسکونی آن کم‌دوام باشند به‌عنوان بلوک ناپایدار شناخته می‌شود؛ با توجه به اینکه تعداد این بلوک‌ها زیاد بود و بیش از نیمی از محدوده‌های سکونتی تهران را دربرمی‌گرفت، برای تعیین اولویت، ۲ شاخص مکمل نیز به آن اضافه شد که یکی از آنها «دسترس‌پذیری یا نفوذناپذیری» بود. یعنی بلوک‌هایی که دسترسی بیش از ۵۰ درصد پلاک‌های آن از معابر کمتر از ۶ متر صورت می‌گیرد و شاخص دوم «ریزدانگی» به‌عنوان معرف تراکم جمعیت بود؛ یعنی بلوک‌هایی که حداقل ۵۰ درصد از ساختمان‌های آن مساحتی کمتر از ۲۰۰ مترمربع داشته باشند.
