خصوصی‌سازی

بخش دوم: دشمنی خمینی و خصوصی‌سازی

بخش دوم: دشمنی خمینی و خصوصی‌سازی خصوصی‌سازی، تاریخچه‌ای از عقلانیت حاکمان ایران بهزاد احمدی‌نیا آنچه در بخش نخست خواندیم: خمینی که در این زمان یک روحانی شناخته‌شده در حوزه‌ی علمیه بود، سکان مخالفت با اصلاحات را در دست گرفت. اصلاحات که ابتدا در ۶ اصل ارائه و به رای گذاشته شد، بعدها تا ۱۹ اصل نیز پیش رفت. مخالفت خمینی با دو اصل در این اصلحات بود، یکی لغو نظام ارباب رعیتی و از دست رفتن زمین‌های اوقاف و وجوهات مالکان و دیگری اصل حق رای برای زنان ایران. جدا از این‌ها، اصلاحات اصول دیگری داشت که بسیار برای ایران مهم بودند. اصل سوم مبنی بر فروش سهام کارخانجات  دولتی به‌عنوان پشتوانه‌ی اصلاحات ارضی و اصل چهارم مبنی بر سهیم کردن کارگران در سود کارخانه‌ها که هر دو در راستای توزیع بهتر ثروت و منابع در اقتصاد طراحی شده بودند. در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۴۱ همه‌پرسی درباره‌ی اصلاحات انجام و با ۵/۶ میلیون رای موافق و...

ادامه مطلب

خصوصی‌سازی

خصوصی‌سازی، تاریخچه‌ای از خردمندی حاکمان ایران

خصوصی‌سازی، تاریخچه‌ای از عقلانیت حاکمان ایران بهزاد احمدی‌نیا بخش نخست انتقال مالکیت از دولت به بخش غیر مرتبط با دولت، خواه عموم مردم و خواه یک یا چند شرکت کاملا خصوصی و حتی اشخاص سرمایه‌دار، در اقتصاد مدرن با نام «خصوصی‌سازی» شناخته می‌شود. در قرن بیستم و با رشد تفکر دموکراسی و لیبرالیسم در کشورهای در حال توسعه، این واژه وارد ادبیات اقتصادی جهان شد. آنچه در دیگر نقاط جهان رخ‌داد در حوصله‌ی این نوشتار نیست و جداگانه به آن خواهم پرداخت اما در اینجا نگاهی می‌کنیم به ظهور و تداوم خصوصی‌سازی در ایران و آنچه به‌عنوان دستاورد و پیامد برای جامعه ما داشته است. سه دولت قربانی نخستین خصوصی‌سازی ایران محمدرضا شاه پهلوی، پس از آنکه بر دشواری‌های دو دهه‌ی نخست نشستن بر تخت چیره شد و کشور را از ورطه‌ی جنگ جهانی دوم و پیامدهایش بیرون کشید، دریافت که پیشرفت و توسعه‌ی اقتصادی و علمی ممکن نیست مگر اینکه سرمایه‌ها در مسیری درست...

ادامه مطلب

اعتراضات

زمینه‌های اقتصادی قیام مهسا

زمینه‌های اقتصادی قیام مهسا منبع: مؤسسه مطالعاتی خاورمیانه مترجم: بهزاد احمدی‌نیا کشته شدن دختر جوانی به‌نام مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس اخلاقی (گشت ارشاد) در ایران، جرقه‌ی گسترده‌ترین اعتراضات در ایران از سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) به این‌سو را زد. اعتراضاتی که از لحاظ گستردگی جغرافیایی کم‌نظیر بود و این‌بار نه‌به‌دنبال تغییر رویه بلکه به‌دنبال تغییر ساختار حکومت در ایران بود. این‌بار جمهوری اسلامی برخلاف روال همیشگی نتوانست مرگ دختر جوان در بازداشتگاه‌ و زیر رفتار بی‌رحمانه‌ی پلیس اخلاقی را پنهان کند و دچار دردسری جدی شد. مشکلات اقتصادی شعارهای این قیام به‌وضوح نشان می‌داد که علت خیزش مردمی مسائل اقتصادی نیست اما زمینه‌هایی در زندگی اقتصادی وجود دارد که بر آتشِ خشم مردم می‌افزاید. این زمینه‌های اقتصادی حجم وسیعی از جمعیت ایران را تشویق به حضور در خیابان و مقابله با حکومت کرد. نگاهی گذرا به جدول درآمدهای جمهوری اسلامی می‌تواند درستی این ایده را در کوتاه‌ترین شکل به ما نشان دهد. در سال ۲۰۱۱...

ادامه مطلب

دلار تحریم

مثلثی برای پول‌سازی: دلار، تحریم، بازار ارز

مثلثی برای پول‌سازی: دلار، تحریم، بازار ارز بهزاد احمدی‌نیا در هفته‌های گذشته مانند رویه‌ای که در سال‌های اخیر برای ما آشنا شده، خبرهایی از آزادسازی و بلوکه شدن دلارهای حاصل از صادرات ایران در عراق و دیگر کشورها منتشر شد. خبرهایی که مانند همیشه نوسان‌هایی را در قیمت دلار و یورو در بازار ارز ایران ایجاد کرد اما این زلزله‌های کوچک و بزرگ مقدمه‌ی آتشفشانی نشدند؛ پرسشی که برای بسیاری ممکن است ایجاد شود این است که اگر این اخبار واقعیت دارند پس چرا آثارشان طولانی نیست و اگر واقعیت ندارند چرا بانک مرکزی و دولت مستقیما اقدام به انتشار آنها می‌کنند؟ در یکی از تازه‌ترین اظهارات، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و  عراق رسما گفته که بانک مرکزی عراق از هرگونه انتقال ارز به ایران جلوگیری مي‌کند. از سوی دیگر، چند ماه پیش از این نیز مقامی با همین عنوان(!) اعلام کرده بود که میزان بدهی عراق به ایران به ۱۸ میلیارد...

ادامه مطلب

تحریم نفتکش

قوطی‌های میلیون دلاری ایران

قوطی‌های میلیون دلاری ایران بهزاد احمدی‌نیا شبیه قوطی کنسرو بود. کنسروی که روی آتش گذاشتی و منفجر شده است. محتوای نداشته‌اش که از دست رفته اما به‌سختی می‌شود تشخیص داد ماهیت اصلی آن چه بوده است. روی بدنه‌اش نوشته شده Pablo، و متعلق به شرکتی در جزایر مارشال است. از هر طرف که نگاهش می‌کنی مشخص است که حداقل چند ده میلیون دلار می‌ارزد. پس از اینکه یک دور به دورش بچرخی می‌توانی حدسی بین کشتی فله‌بر و نفتکش داشته باشی. بله پابلو یک نفتکش بود. نفتکشی که دو هفته پیش در دریای چین منفجر شد و ستونی از دود غلیظ را تا کیلومترها دورتر به چشم‌انداز افزود. پابلو و سرگذشت غم‌انگیز حداقل ۳ تن از خدمه‌اش که با دود به آسمان رفتند تنها نوک کوه یخی عظیم از هزینه‌هایی‌ست که جمهوری اسلامی و تحریم روی دست منابع ملی ایران گذاشته‌اند. این نفتکش ۲۶ساله بیمه نداشته، فرستنده‌اش خاموش بوده و حین عملیات جوشکاری...

ادامه مطلب

عربستان و ایران

دستاوردهای عربستان از رفع کدورت با ایران

دستاوردهای عربستان از رفع کدورت با ایران منبع: العربیه مترجم: بهزاد احمدی‌نیا در واپسین روزهای اسفند ۱۴۰۱ خبر امضای توافق از سرگیری روابط میان ایران و عربستان منتشر شد؛ خبری که هم خودش ناگهانی بود و هم اقدامات شتابانی که پس از آن آمد موجب شگفتی ناظران بیرونی شد چرا که دو کشور در پی حمله‌ی نیروهای حامی علی‌خامنه‌ای به سفارت عربستان، به‌مدت ۷ سال روابط دیپلماتیک نداشتند. در زمان امضای چنین توافق‌های دیپلماتیک مهم، مرسوم است که طرف‌ها فکت‌نامه‌هایی از دستاوردهای خود را به‌صورت رسمی منتشر کنند اما از آنجا که جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی در زمره‌ی کشورهای دموکراتیک نیستند، چنین متنی منتشر نشد و به‌جای آن وب‌سایت العربیه نگاهی به دستاوردهای عربستان از این توافق داشته است. توافقی به وسعت خاورمیانه طی سال‌های اخیر، عربستان سعودی حرکتی شتابان به‌سوی تغییر را آغاز کرده اما آنچه طی دو ماه اخیر به دست آمده شاید اهمیتی معادل تمام این سال‌ها داشته باشد. توافق...

ادامه مطلب

قیمت بنزین

راست‌ و دروغ‌های قیمت بنزین

راست‌ و دروغ‌های قیمت بنزین بهزاد احمدی‌نیا جمع‌آوری کارت‌های سوخت پمپ‌بنزین‌ها که برای سوخت‌گیری به قیمت آزاد استفاده می‌شد آغاز شده و زمزمه‌های افزایش بهای بنزین به نرخ‌های بسیار بالاتر نیز رنگ و بوی جدی‌تری به‌خود گرفته است. در این میان دلایل و آمارهایی که برای این اقدامات ارائه می‌شوند همگی یا ساختگی یا شبه‌برانگیز هستند و دلایل اصلی نیاز به این اقدام پنهان نگه‌داشته می‌شود. در این نوشتار به اختصار پیدا و پنهان و الزامات قیمت سوخت در ایران را شرح می‌دهم. آمارهای دوپهلو از قاچاق سوخت اواخر فروردین ۱۴۰۲ خبرگزاری تسنیم، وابسته به بسیج به نقل از شرکت ملی پخش و پالایش اعلام کرد که روزانه ۵۰ میلیون لیتر سوخت از کشور قاچاق می‌شود. این نوشتار مدعی شد که برای این قاچاق از کارت‌های سوخت آزاد که در اختیار پمپ‌بنزین‌هاست استفاده می‌شود در حالی که با دو دلیل ساده می‌توان مشخص کرد این ادعا کذب است. نخست اینکه مجموع تولید بنزین و گازوئیل...

ادامه مطلب

دلار ترکیه

دلارهایی که جمهوری اسلامی به ترکیه هدیه می‌دهد

دلارهایی که جمهوری اسلامی به ترکیه هدیه می‌دهد بهزاد احمدی‌نیا قیمت ارز و به‌ویژه دلار در بازارهای ایرانی علی‌رغم انواع توافق‌های سیاسی و وعده‌های بین‌المللی هنوز نتوانسته ۵۰ هزار تومان را بشکند. بهایی که نمایانگر مشکلات بغرنج حکومت در تأمین اسکناس ارز و تجارت با جهان بیرون است و به‌طور مستقیم بر زندگی بیش از ۸۰ میلیون نفر ایرانی اثر منفی می‌گذارد. در چنین شرایطی ارسال کردن ارز کشورهای دیگر اقدامی فراتر از نابخردی بلکه خیانت ملی محسوب می‌شود اما چه زمینه‌هایی و به چه شکلی چنین جریان پولی را رقم می‌زنند و اصل ماجرا از چه قرار است؟ پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی در اواخر نوروز ۱۴۰۲ اعلام کرد که روزانه ۱۵۰۰ پرواز در کشور هدایت شده‌اند و یک پل هوایی ۴۰ پرواز در هفته بین ایران و ترکیه برقرار شده است. در همین خبر تعداد مسافران بازدید کرده از اصفهان طی نوروز و براساس آمار فرودگاهی (شامل مسافران...

ادامه مطلب

بحران بانکی

بحران بانکی و بحران پول ملی چیست؟

بحران بانکی و بحران پول ملی چیست؟ ترجمه شده از: بولتن بانک جهانی بانک‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین مؤسسات مالی عصر مدرن، مستعد چالش‌ها و ریسک‌های مختلفی هستند. این چالش‌ها شامل: ریسک اعتباری (زمانی‌که وام‌های پرداخت شده و دارایی‌های مختلف با مشکل بازپرداخت روبرو می‌شوند) بحران نقدینگی (زمانی که برداشت‌ها از دارایی‌های بانک فراتر می‌روند) و بحران افزایش نرخ بهره (افزایش نرخ بهره موجب کاهش درآمد بانک از محل اوراق قرضه‌ای که در اختیار دارد می‌شود و آن را وادار می‌کند بیش از آنکه از محل وام‌های پرداختی دریافت می‌کند، پرداخت انجام دهد)، هستند. بحران‌های بانکی معمولا با کاهش در ارزش دارایی‌ها آغاز می‌شوند. به‌عنوان نمونه کاهش ارزش ملک یا سقوط سهام بورس که جزو دارایی‌های بانک هستند، منجر به کاهش اعتبار مالی بانک می‌شود (مترجم: مانند آنچه در آمریکا در سال۲۰۰۸ رخ داد) یا اینکه دولت‌ها از بازپرداخت بدهی‌های خود به بانک‌ها خودداری کنند که موجب افت بهای اوراق قرضه‌ای می‌شود که به‌عنوان پشتوانه...

ادامه مطلب

سرمایه طلا

بهترین راه حفظ سرمایه در ایران چیست؟

بهترین راه حفظ سرمایه در ایران چیست؟ بهزاد احمدی‌نیا اقتصاد یکی از موجوات زنده‌ی ساخته‌ی جوامع بشری‌ست که واقعا در تعریف «موجود زنده» می‌گنجد. در کنار اقتصاد، «جامعه» نیز موجودی زنده است که نسبت به اتفاقات واکنش نشان می‌دهد، تطبیق می‌پذیرد و راه نجاتی برای بقا می‌یابد. در این بین اگر جامعه‌ای با روش‌های علمی و درست با این دو موجود زنده برخورد نکند، ناگزیر رو به زوال خواهد رفت؛ اتفاقی که طی دهه‌های اخیر برای ایران زیر حاکمیت جمهوری اسلامی رخ داده است. یکی از مهمترین پرسش‌هایی که هر روزبخش بزرگی از جامعه ایران از خود و دیگران می‌پرسد این است که چگونه سرمایه‌های خرد و پس‌اندازهایش را از گزند نوسان‌های اقتصادی و سیاسی در امان نگه دارند؟ در این نوشتار به شرح این موضوع می‌پردازیم که چرا طلا بهترین سرمایه‌گذاری در ایران است و چه نوع طلایی ارزش سرمایه‌گذاری دارد. گزینه‌های بین‌المللی سرمایه‌های خرد در جهان برای حفظ ارزش خود روش‌های مشابهی دارند...

ادامه مطلب