اقتصاد

مدیریت اقتصاد با محدودیت‌های دستوری، از شعار تا واقعیت

مدیریت اقتصاد با محدودیت‌های دستوری، از شعار تا واقعیت براساس گفته‌هایی از مهدی پازوکی، فرهاد دژپسند و احمد پورفلاح گردآوری و تدوین: بهزاد احمدی‌نیا سال ۱۴۰۲ نیز مانند بسیاری از ۴۴سال اخیر با اعلام محدودیت‌های دستوری برای امور اقتصادی به بهانه‌ی کنترل فساد و مشکلات دامنگیر ایران آغاز شد. نخستین محدودیت، شامل خرید اسکناس‌های ارز شد. بنابر قانون جدید، شهروندان فقط با داشتن حساب پس‌انداز ارزی می‌توانند اسکناس از بانک بخرند. ارز خریداری شده باید حداقل ۵ روز در حساب بماند و پس از آن برای برداشت باید ۵ درصد کارمزد پرداخت کنند. این حساب هم باید حداقل ۶ ماه باز باشد و برا باز ماندن باید حداقل ۱۰۰ دلار/یورو در آن موجودی وجود داشته باشد. دومین محدودیت نیز نصیب ربع سکه بهار آزادی شد. شهروندان از این پس به ازای هر کارت ملی می‌توانند حداکثر ۵ ربع سکه در سال خریداری کنند. فارغ از اینکه تا چه اندازه مردم و خریدهای عمومی این دو کالا...

ادامه مطلب

کارآفرینی

فرهنگ کارآفرینی و تقابل آن با اقتصاد ایران

فرهنگ کارآفرینی و تقابل آن با اقتصاد ایران   جامعه باز: ایجاد شغل یا همان کارآفرینی یکی از بنیادی‌ترین لازمه‌های اقتاد در جوامع مدرن است. در دوران پیشا مدرن، ایجاد و حفظ و توسعه‌ی شغل یک امر فردی و خانوادگی بود اما با توسعه‌ی جوامع بشری، نیاز به مشاغل و خدمات نیز گسترش یافت و با توسعه‌ی مفهوم «دولت» مشاغل دولتی یا همان «دیوانی» و «لشگری» نیز به جرگه‌ی منابع درآمد پیوستند. در گذر تاریخی به دوران مدرن، مفهوم صنعتگری و تولید از وضعیت خانوادگی و موروثی خارج و در کارخانه‌ها و مزارعی که از تکنولوژی‌های مدرن استفاده می‌کردند، به تولید انبوه تبدیل شد. همراه با توسعه‌ی تولید انبوه، تجارت نیز شکوفایی و بالیدگی تازه‌ای را تجربه کرد و از آنجا که پیشینه‌ی تاریخی اقتصاد مبتنی بر کار و تولید جامعه و دریافت مالیات حکومت بود، اقتصاد مدرن نیز بر همین اساس پایه‌ریزی شد اما ظهور کمونیسم و سپس سوسیالیسم، نوع دیگری از...

ادامه مطلب

پادشاه و رییس‌جمهور در کشورهای دموکراتیک چه مسئولیت‌ها و اختیاراتی دارند؟ محمد ایزدی- پژوهشگر فلسفه‌

پادشاه و رییس‌جمهور در کشورهای دموکراتیک چه مسئولیت‌ها و اختیاراتی دارند؟

پادشاه و رییس‌جمهور در کشورهای دموکراتیک چه مسئولیت‌ها و اختیاراتی دارند؟ محمد ایزدی- پژوهشگر فلسفه‌   موضوع پادشاهی و جمهوری را می‌توان از جهت اختیارات و وظایف بالاترین مقام این دو ساختار سیاسی در انواع دموکراتیک امروزی آن بررسی کرد؛ آنچه شاید کمتر به آن توجه شده است. فایده‌ این قیاس، ارائه‌ تصویری واقع‌بینانه‌تر از این دو نوع حاکمیت بر اساس نمونه‌های واقعا موجود در جهان خواهد بود. جمهوری دموکراتیک (۱) در انواع مختلف وجود دارد؛ اما در مجموع، بین دو نوع کلی جمهوری کاملا ریاستی و کاملا پارلمانی قرار می‌گیرند. تفاوت این دو جمهوری در نسبت متفاوت وظایف و اختیارات دولت، یعنی پیکره‌ کلان سیاسی، و حکومت، یعنی نهاد یا قوه‌ اجرایی است. در جمهوری ریاستی، رییس‌جمهور هم رییس دولت و هم رییس حکومت است. برای نمونه، آمریکا یک جمهوری ریاستی‌‌ست. در جمهوری ریاستی ممکن است مقام نخست‌وزیر وجود داشته باشد، اما به‌لحاظ قانونی، او ریاست کامل قوه‌ اجرایی را نیز بر عهده دارد. در جمهوری...

ادامه مطلب

قاسم سلیمانی ایران را قرارگاه حسین ابن علی می‌دانست!

قاسم سلیمانی ایران را قرارگاه حسین ابن علی می‌دانست!

قاسم سلیمانی ایران را قرارگاه حسین ابن علی می‌دانست! حامد محمدی، روزنامه‌نگار   روح‌الله خمینی می‌گفت جنگ نعمت است. رهبر القاعده اقدام علیه آمریکا و متحدانش را «جهاد فی‌‌ سبیل‌‌الله» می‌دانست و حرکت در این راه را برای خود و همقطارانش یک برکت می‌‌خواند. جنگ سوریه به جمهوری اسلامی فرصت داد تا برای کشاندن نسل جوان حامیان خود به سمت آرمان‌های انقلاب ریل‌گذاری کند. در سال‌های نخست جنگ سوریه، حضور نظامی نیروهای وابسته به جمهوری اسلامی اعم از «سپاه قدس» و نیابتی‌ها انکار می‌شد اما به تدریج «حضور مستشاری» را جایگزین و بحث «دفاع از حرم» و «دفاع از اسلام» را مطرح کردند. کار بجایی رسید که علی خامنه‌ای گفت «سوریه عمق استراتژیک جمهوری اسلامی است و اگر مدافعان حرم مبارزه نمی‌کردند باید در کرمانشاه و همدان می‌جنگیدیم.» نسلی که برای رفتن به سوریه داوطلب می‌شدند «مکتبی‌های ناسیونالیست» بودند. دوگانه‌ای متناقض که واقعیت عینی پیدا کرده بود و مرید قاسم سلیمانی بودند. در بخشی از وصیتنامه...

ادامه مطلب

تأمین نیرو در جنگ سوریه از میان خلافکارها و زندانی‌ها

تأمین نیرو در جنگ سوریه از میان خلافکارها و زندانی‌ها

تأمین نیرو در جنگ سوریه از میان خلافکارها و زندانی‌ها حامد محمدی - روزنامه‌نگار   بسیاری از فرماندهان و نیروهای «سپاه قدس» که به اسم «مدافع حرم» در سوریه جنگیدند همان‌هایی‌اند که در قالب یگان‌های امنیتی سپاه یا گردان‌های بسیج در اعتراضات خیابانی مردم را سرکوب می‌کنند. یکی از آنها سرتیپ پاسدار حسین همدانی بود که مهرماه سال ۱۳۹۴ حوالی حلب سوریه در یک سانحه رانندگی کشته شود. همدانی از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰ فرمانده سپاه تهران بود که اصلی‌ترین مأموریت آن سرکوب اعتراضات ضدحکومتی در پایتخت است. تئوری همدانی تربیت خلافکارها و آوردن آنها به مسیر انقلاب بود. او معترضان را هم به چشم اراذل و اوباش می‌دید. مهرماه ۱۳۹۴ «خبرگزاری دانشجو» در همین باره نوشت که «رد پای سردار همدانی را در كنترل فتنه ۸۸ می‌توان ديد.» همدانی خودش روایت کرده بود که در جریان اعتراضات سال ۸۸ «کار اطلاعاتی- اقدامی انجام داديم که در تهران صدا کرد. پنج هزار نفر از کسانی...

ادامه مطلب

پشتیبانی جمهوری اسلامی از شبه نظامیان از عوامل اصلی نارضایتی مردم است

پشتیبانی جمهوری اسلامی از شبه نظامیان از عوامل اصلی نارضایتی مردم است

پشتیبانی جمهوری اسلامی از شبه نظامیان از عوامل اصلی نارضایتی مردم است حامد محمدی براساس گزارش معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که اواخر مهرماه ۱۴۰۰ منتشر شد تا سال ۱۳۹۹ حدود ۳۰ میلیون نفر از جمعیت ایران در «فقر مطلق» زندگی می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد در ایران میزان «مخارج سرانه» که نشانه‎ای از وضعیت رفاه خانوار است از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ حدود ۱۸درصد کاهش داشته است و در همین دوره تعداد افراد فقیر حدود دو برابر شده است. یکی از عوامل تأثیرگذار در رشد روزافزون فقر در ایران درگیری جمهوری اسلامی در جنگ‌های منطقه‌ای و به طور کل سیاست‌های تنش‌‎زای آیت‌الله‌هاست که اتفاقاً نفع اصلی آن را سپاه پاسداران به ویژه شاخه برون مرزی آن «سپاه قدس» برده است. بحران اقتصادی که مردم ایران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند تأثیر مستقیم سیاست‌های حکومت است که از یک سو منابع کشور صرف توسعه اتمی و رقابت‌های تسلیحاتی به ویژه...

ادامه مطلب

حکمرانی جمهوری اسلامی بر علیه زنان

حکمرانی جمهوری اسلامی بر علیه زنان

حکمرانی جمهوری اسلامی بر علیه زنان مهرناز حاجی‌علی، فعال مدنی   «قانونیت محدودیت‌هایی بر اعمال انسان‌ها می‌نهد، اما آن‌ها را به انجام دادن این اعمال برنمی‌انگیزاند؛ عظمت و پیچیدگی قوانین جوامع آزاد، در این است که تنها به افراد می‌گویند که چکار نباید بکنند ولی هرگز به آن‌ها نمی‌گویند که چکار باید بکنند…»   پس از پافشاری‌های بی‌وقفه خمینی، مرجع تقلید زمان، به دولت اسدالله علم در سال۱۳۴۱، علم به ناچار مانع اجرای «لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی» شد و در پی آن حق رای زنان نیز سلب گردید. سرانجام در دی ماه سال ۱۳۴۱ با اعلام انقلاب سفید توسط شخص محمدرضا شاه پهلوی، زنان حق‌رای خود را باز پس گرفتند اما دیری نپایید که قانون اساسی ایران تغییر کرد و قانون اساسی اسلامی این‌بارزیر نظر مستقیم ولی‌فقیه و حاکم شرع، روح‌الله خمینی تصویب و در آن حق پوشش و دیگر حقوق قانونی زنان بر اساس موازین شرع تنظیم گردید.   دگرگونی عظیم سیستماتیک در کشور...

ادامه مطلب

شراکت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان در جنگ سوریه

شراکت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان در جنگ سوریه

شراکت اصلاح‌طلبان و اصولگرایان در جنگ سوریه حامد محمدی   تعیین مقدار بودجه‌های نظامی در ایران در حیطه اختیارات «دولت» نیست هر چند از اصلی‌ترین منابع مالی نهادهای نظامی درآمدهای دولتی است. در بین نیروهای مسلح جمهوری اسلامی هیچ‌کدام به اندازه سپاه پاسداران و شاخه‌های آن اعم از «سپاه قدس» و «بسیج» پرخرج نیستند. اصلی‌ترین پیشرانه «سیاست خارجی» جمهوری اسلامی فعالیت‌های اتمی، یا تحرکات نظامی از جمله توسعه موشکی و تقویت گروه‌های نیابتی در «جغرافیای مقاومت» است. سیاست‌های راهبردی و بودجه لازم برای پیشبرد آن با پیشنهاد نظامی‌ها و دستور نهایی علی خامنه‌ای تعیین می‌شود بنابراین اینکه دولت دست جریان اصلاح‌طلب باشد یا اصولگرا تأثیر چندانی در کلیات آن ندارد. هزینه‌های چند ده میلیاردی حضور نظامی جمهوری اسلامی در سوریه نیز از این قاعده مستثنی نیست هرچند احتمالاً با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی و تسلط بیشتر نظامی‌ها بر ارکان دولت دسترسی به درآمدهای دولتی برای خرج کردن آن در سوریه و عراق تسهیل...

ادامه مطلب

آیا نرخ ارز دچار حباب است؟

آیا نرخ ارز دچار حباب است؟

آیا نرخ ارز دچار حباب است؟ شیرین بسطامی – کارشناس مالی و اقتصادی پس از افزایش بی‌سابقه نرخ ارز در دو سال گذشته برخی معتقدند که نرخ ارز و به تبع آن قیمت دارایی در ایران، دچار حباب شده است. برآورد نرخ تعادلی ارز طبق برابری قدرت خرید، نافی این مدعی بوده و نشان می‌دهد که نرخ ارز در تعادل به سر می‌برد. سه رهیافت مختلف برای برآورد نرخ ارز طبق مقادیر تاریخی وجود دارد. نظریه برابری قدرت خرید، نظریه مقداری پول و نظریه سه‌گانه غیر ممکن رابرت ماندل، سه نظریه‌ای هستند که می‌توان نرخ تعادلی ارز را  طبق آن برآورد کرد. در این بین رایج‌ترین روش برای محک نرخ ارز، برابری قدرت خرید است که بر تجارت خارجی و اصل قیمت واحد اتکا دارد. داده‌های تولید ناخالص داخلی ایران به دلیل فعالیت‌های اقتصادی سیاه، دارای تورش بسیار زیاد و در نتیجه غیرقابل اتکا بوده و از طرفی نیز داده‌های حساب جاری کشور...

ادامه مطلب

کودکان ایران، از حیات طیبه تا کار در چهارراهها!

کودکان ایران، از حیات طیبه تا کار در چهارراهها!

کودکان ایران، از حیات طیبه تا کار در چهارراهها! نجات بهرامی، روزنامه‌نگار سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان مانیفست رسمی حکومت در حوزه آموزش و پرورش در بخش اهداف و ماموریت‌ها، نخستین ماموریت آموزش و پرورش را تربیت دانش‌آموزانی می‌داند با این ویژگی‌ها: دين اسلام را حق دانسته و آن را به عنوان نظام معيار می‌شناسند و به آن باور دارند و آگاهانه، آزادانه، شجاعانه و فداكارانه برای تکوين و تعالی اخلاقی خود و دستیابی به مرتبه‌ای از حيات طيبه و استقرار حكومت عدل جهانی مهدوی از آن تبعيت می‌نمايند و به رعايت احكام و مناسك دين و موازين اخلاقی مقيّد هستند.   اگر از ابهام موجود در اصطلاحاتی چون «حیات طیبه» بگذریم و حکومت عدل جهانیِ مهدوی را نیز پدیده‌ای شناخته‌شده نزد اکثر دانش‌آموزان کشور فرض کنیم، آنگاه این سؤال پیش می‌آید که چنین انتظاراتی که در اسناد مهم و راهبردی حاکمیت هم مورد تاکید قرار گرفته، با تکیه بر چه...

ادامه مطلب