مصطفی مرادیان؛ گسترش و حفظ جریان‌های مالی غیرقانونی
مصطفی مرادیان پس از تصدی سمت وابسته دفاعی جمهوری اسلامی در عراق، بر بسیاری از طرح‌های مالی نیروی قدس سپاه در عراق مسلط شد. او با پشتیبانی و تمرکز کامل رژیم ایران، یک کانال عملیاتی و ارزی بزرگ برای سپاه قدس ایجاد کرد: گردشگری مذهبی. مصطفی مرادیان برای بیش از یک دهه گردشگری مذهبی را به عنوان منبع درآمدی برای سپاه قدس پرورش داد و گسترده‌تر کرد.
با این حال، بر اساس برنامه‌ریزی راهبردی حکومت ایران، مرادیان همچنین از گردشگری مذهبی به عنوان یک ابزار تازه برای تقویت ایدئولوژی و به عنوان کانالی برای عملیات اطلاعاتی حکومت ایران در عراق استفاده کرد. به همان اندازه مهم است یادآوری کنیم که گردشگری مذهبی به عنوان ابزاری برای جذب نیرو برای سپاه استفاده شده و همچنان نیز مورد استفاده قرار دارد. زیارت همچنین یک ابزار جذب نیرو برای رژیم ایران و به ویژه سپاه پاسداران برای یافتن اعضایی است که از نظر ایدئولوژیک به رژیم وفادارند و آماده حضور و عضویت در بخش‌های مختلف نهادهای امنیتی و نظامی جمهوری اسلامی هستند.
مصطفی مرادیان نقشی اساسی در ایجاد و نظارت بر جریان‌های درآمدی سپاه داشت که این اقدام‌ها با هماهنگی تنگاتنگی با واحد ۴۰۰ نیروی قدس و کارکنان سفارت انجام می‌شدند. در این مسئولیت، مرادیان به توسعه گردشگری مذهبی پیرامون مراسم چهلم امام سوم شیعیان، موسوم به مراسم اربعین پرداخت. این مراسم عملا به یک جریان درآمدی حیاتی برای رژیم ایران تبدیل شده است و همچنین ابزاری است که از مسیر آن، حکومت جمهوری اسلامی در حقیقت تلاش می‌کند تا قدرت نرم خود را به کشورهای منطقه نشان دهد. مرادیان در این زمینه همکاری‌های نزدیکی با حسن پلارک، مشاور قاسم سلیمانی داشته است.
گردشگری مذهبی: یک نیروی قدرتمند و میلیارد دلاری
از پیاده‌روی اربعین به مناسبت چهلمین روز کشته‌شدن امام سوم شیعیان به عنوان «بزرگ‌ترین مراسم زیارتی جهان» یاد می‌شود. این یک سنت و مراسم سالانه است که توسط مسلمانان شیعه به ویژه در عراق و ایران انجام می‌شود.
گردشگری مذهبی در عراق میلیاردها دلار در سال گردش مالی دارد. این صنعت، پس از بخش نفت، دومین منبع درآمدزا برای کشور به‌شمار می‌رود. ایران در سال‌های اخیر برای سرمایه‌گذاری در گردشگری عراق و همچنین با هدف نفوذ سیاسی و فرهنگی در عراق و در جامعه این کشور، صدها میلیون دلار برای توسعه زیارتگاه‌های شیعیان در عراق اختصاص داده است. جمهوری اسلامی در عراق، بیشتر از مسیر یک شرکت خصوصی شبه‌دولتی که در سال ۲۰۰۵ ایجاد شد و تورهای مذهبی بسته‌بندی‌شده را ارائه می‌دهد، گردشگری مذهبی را سازماندهی می‌کند.
شرکت مرکزی سراسری ارائه‌دهندگان خدمات زیارتی (شرکت مرکزی دفتر خدمات زیارتی سراسر ایران با نام اختصاری «شمسا») از نظر فنی زیرمجموعه سازمان دولتی حج و زیارت در جمهوری اسلامی است که خود شعبه‌ای از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شمار می‌رود. با وجود آنکه این نهاد زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است اما تنها علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، حق نظارت بر آن را دارد. در همین باره شایان اشاره است که علی خامنه‌ای یک دفتر ارتباطی در «شمسا» دارد که از این مسیر، بسیاری از فعالیت‌های آن را کنترل و هدایت می‌کند.
پیاده‌روی اربعین و تامین مالی نامشروع از راه گردشگری مذهبی
پیاده‌روی اربعین، به کمک سپاه پاسداران و با رهبری مصطفی مرادیان، برای ایجاد جریان‌های مالی نامشروع حکومتی و جذب نیروهای تازه برای این رژیم به انجام می رسد. نیروی قدس ایران (به رهبری محمد مصطفی مرادیان) بخش بزرگی از تجارت گردشگری در جریان مراسم اربعین را برای توسعه جریان‌های مالی غیرقانونی و همچنین بستری برای بسط ایدئولوژی ولایت فقیه استفاده می‌کند. پیاده‌روی اربعین در سال ۲۰۲۴ بین ۱۴ تا ۲۷ مردادماه برگزار شد و بر مبنای گزارش‌ها نزدیک به ۲۱ میلیون تن در آن شرکت کردند.
توافق‌های انجام‌شده میان تهران و بغداد نه تنها به کاهش بازرسی‌های امنیتی مرزها در روزهای اربعین منجر شد، که به این نتیجه رسید که مسافران می‌توانند هزینه‌های خود را به ریال ایران و نه دلار پرداخت کنند. فروشندگان محلی، که بخش بزرگی از آنها تجار وابسته به سپاه قدس به شمار می‌روند نیز توانسته‌اند ریال خود را با دلار آمریکا مبادله کنند. این امر به سپاه اجازه داد تا مقادیر زیادی پول نقد را بشویید به طوری‌که ریال به کشور آورده و به دلار بازگردانده شد.
بسیاری از منابع رسانه‌ای معتبر، گردشگری مذهبی را بخش عمده‌ای از وظایف مرادیان توصیف می‌کنند. از آنجایی که گردشگری مذهبی مستقیماً در مأموریت شمسا است، احتمالاً مرادیان در انجام مأموریت شمسا در توسعه گردشگری مذهبی پیشرو بوده است. دست‌کم مرادیان جریان‌های درآمدی هنگفتی را به ارزش صدها میلیون دلار از مسیر گردشگری مذهبی برای حکومت ایران ایجاد کرد.
با توجه به اینکه ۲۲ میلیون زائر بین عراق و ایران در سال ۲۰۲۳ سفر کردند، این می‌تواند مبالغ مالی به نسبت قابل‌توجهی را برای سپاه پاسداران و حکومت ایران ایجاد کند. چندین شرکت گردشگری مذهبی فعال در عراق با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مرتبط هستند و تحت دستور مرادیان فعالیت می‌کنند، از جمله گروه شرکت‌های «نیکان سفر شرق» و «نیکان سفر پارس».
اضافه بر این، یافته‌ها نشان می‌دهد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از مراسم اربعین برای انتقال محموله‌های غیرقانونی در حمایت از سایر فعالیت‌های نیروی قدس سپاه استفاده می‌کند. استفاده از تدابیر امنیتی سست، جریان بدون مانع در جابه‌جایی و توزیع مواد مخدر، ارز و تسلیحات بین دو کشور را تسهیل می‌کند و سازمان‌های جنایتکار را قادر می‌سازد تا بدون دردسر و مشکل همچنان فعالیت کنند.
برنامه‌های سپاه قدس برای درآمد بیشتر
نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با حضور مصطفی مرادیان به عنوان یک شخصیت مرکزی، نقش کلیدی در تولید منابع مالی قابل توجه و سودآورتر برای سپاه و دولت ایران، برای نمونه از مسیر فروش برق، ایفا کرده است.
یکی از اقدام‌های ایران، فروش برق به عراق است و در این بین، توافقنامه‌ای بین دولت‌های ایران و عراق الزام می‌آورد که پرداخت‌ها به حساب‌های دلاری در بانک‌های خصوصی انجام شود. نیروهای تحت امر مصطفی مرادیان این دلارها را برداشت می‌کردند و پول را نزد محمد تاجان جاری، مدیر مالی واحد ۴۰۰ سپاه قدس تهران می‌بردند. تاجان جاری دلارها را به شعبه شهید آقابابایی بانک انصار به آدرس بلوار بسیج واریز می‌کنند؛ شعبه‌ای در تهران که در حال حاضر شعبه بانک سپه است. این مبلغ صرف هزینه‌های مختلف عملیات سپاه و نیروی قدس می‌شود. در این بین، پولی که از سهام شرکت‌های انرژی ایران در عراق به دست می‌آید نیز به حساب یکی از بانک‌های خصوصی به نام سفارت ایران در عراق واریز می‌شود.
نتیجه‌گیری
یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده موقعیت ویژه مصطفی مرادیان برای شبکه مالی پنهان و غیرقانونی جمهوری اسلامی است. تحریم های جهانی علیه حکومت ایران، در حقیقت، عراق را به کشوری مهم برای حکومت ایران تبدیل کرد تا از مسیر اقدام‌هایی همچون توریسم مذهبی و فروش برق بتواند پولشویی کند. مصطفی مرادیان سال ها در این شبکه نقش محوری ایفا کرده است. به این ترتیب، مصطفی مرادیان تقاطعی است هم مسائل امنیتی، پولشویی و همچنین تامین منافع مالی سپاه پاسداران و حکومت ایران.
برای خواندن گزارش کامل پرونده مصطفی مرادیان، نوشتار زیر را دریافت کنید:
