راستی آزمایی ادعای معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران
حمیدرضا صارمی معاون شهرسازی و معماری شهرداری در جلسه کمیته راهبری طرح جامع مدیریت پسماند شهر تهران مدعی شد: «سرانه تولید زباله کشور در شهرهای ایران ۷۰۰ گرم و در روستاها ۴۵۰ گرم است. در حالی که این میزان در شهرهای آلمان ۲۵۰ گرم است.»
آیا این ادعا درست است؟
آمارهای منتشر شده توسط ادراه آمار آلمان نشان می دهد در سال ۲۰۱۹ میزان سالانه سرانه تولید زباله در آلمان ۶۰۹ کیلوگرم معادل روزی یک و نیم کیلوگرم زباله محاسبه شده است.
این میزان برای آمریکا دو کیلو وهشتصد گرم و کانادا دو کیلو و سیصد گرم روزانه است.
از طرفی آلمان در جهان مقام نخست بازیافت زباله را داراست. این کشور حدود ۵۶ درصد از زباله‌ها خود را بازیافت می‌کند.
این در حالی است که متوسط سرانه تولید زباله در ایران حدود ۷۰۰ گرم تخمین زده می‌شود، که تنها ۶ درصد از این زباله‌ها بازیافت می شود.
پس ادعای مطرح شده توسط حمیدرضا صارمی نادرست است.
راستی آزمایی ادعای معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران
معرفی پروژه راستی‌آزمایی در «موسسه ترویج جامعه باز»
در عصر انفجار اطلاعات و استفاده روزافزون شهروندان از شبکه‌های مجازی، تفکیک میان اخبار درست و نادرست از یکدیگر کار ساده‌ای نیست؛
از این‌رو، راستی‌آزمایی امروزه از اهمیت فوق العاده‌یی برخوردار شده است. این موضوع بویژه در کشورهای بسته و غیردموکراتیک، از اهمیتی دوچندان برخوردار است
چرا که در غیاب گردش آزاد اطلاعات و رسانه‌های آزاد، این رسانه‌های حکومتی هستند که اغلب به صورت هدفمندی، داده‌های نادرست و گمراه کننده‌ای را با ظاهری درست و فریبنده منتشر می‌کنند.
«موسسه ترویج جامعه باز» در پروژه حاضر بر راستی‌آزمایی و درست‌سنجی اخبار در حکمرانی جمهوری اسلامی ایران متمرکز شده است
و داده‌ها و ادعاهای منتشر شده در حکمرانی جمهوری اسلامی را راستی‌آزمایی می‌کند. این پروژه گزارش‌ها و اخبار مختلف از جمله در زمینه تحریم، آمارهای دولتی، فساد اداری و اقتصادی
و بویژه ادعاهای مقام‌های مسوول در جمهوری اسلامی را راستی‌آزمایی می‌کند. تحلیل و گزارش‌های این پروژه با بیانی ساده
و در عین حال، دقیق و مستند تولید می‌شوند و به دست مخاطبان در داخل و خارج از ایران می‌رسند.
روش‌شناسی پروژه
راستی‌آزمایی بررسی صحت و اعتبارسنجی ادعاها با فکت‌ها و حقایق موجود است. «موسسه ترویج جامعه باز» در این پروژه سعی می‌کند با استفاده از منابع و اطلاعات معتبر داخلی و بین‌المللی موجود،
داده‌ها و ادعاهای خبری را راستی‌آزمایی کند. مراحل انجام این امر را می‌توان به سه بخش «انتخاب موضوعات»، «روش ارزیابی ادعای مطرح شده» و «رتبه‌بندی» مطلب را نیز
به چهار گروه «درست»، «اشتباه برانگیز»، «غیرقابل اثبات» و «نادرست» تقسیم کرد.
روند انتخاب موضوعات
اظهارات افراد حقیقی و حقوقی در نهادهای دولتی، نیمه دولتی و نظامی در جمهوری اسلامی که شامل محتوای اقتصادی، سیاسی، فساد و اجتماعی هستند، می‌توانند موضوع و ایده راستی‌آزمایی ما باشد.
ما با توجه به اهمیت موضوعات و میزان توجه مخاطبان و همچنین بحث‌برانگیز و اشتباه برانگیز بودن ادعا، سوژه‌های خود را انتخاب می‌کنیم و بر أساس فرآیندی که در ادامه خواهد آمد، مورد راستی‌آزمایی قرار می‌دهیم.
تحقیقات و ارزیابی ادعاها
ما در این پروژه، بعد از انتخاب موضوع، تحقیقات درباره صحت خبر یا گفته را آغاز می‌کنیم. سپس درست‌سنجی داده‌های خبر یا ادعا را با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی داخلی و بین‌المللی
و نظر کارشناسان بررسی کرده و کیفیت داده‌های مطرح شده و واقعیت‌های معتبر را ارزیابی می‌کنیم.
رتبه‌بندی و کیفیت داده
نتایج راستی‌آزمایی در این پروژه به چهار گروه زیر تقسیم شده‌اند:
- درست: ادعای مطرح شده با منابع و اطلاعات موجود منطبق هستند
- اشتباه برانگیز: ادعای مطرح شده سعی می‌کند تا ذهن افکارعمومی را دچار اشتباه کند
- غیرقابل اثبات: ادعای مطرح شده أساسا قابل اثبات و بررسی نیست
- نادرست: ادعای مطرح شده برخلاف آمار، واقعیت‌های موجود و منابع رسمی است
