انتخابات در نظام مشروطه پادشاهی
نویسنده: بهزاد احمدی نیا
در یک حکومت مشروطه، نظریه سیاسی با ترکیبی منحصر به فرد از سنت، میراث و اصول دموکراتیک مدرن مشخص می‌شود. در حالی که سلطنت نقش‌های نمادین و سراسری خود را حفظ می‌کند، فرآیند انتخابات به عنوان مکانیسمی برای مشارکت شهروندان در حکومت عمل می‌کند. درواقع سنگ‌بنای حکومت مشروطه مانند هر نظام دموکراتیک دیگری «انتخابات» است. از این نظر یک حکومت سلطنت مشروطه با دیگر انواع جمهوری شباهت قابل توجهی دارد ، تفاوت‌ها از آنجا آغاز می‌شود که یکی از ارکان در چارچوب‌ها دست برده و در آنها تغییرات دلخواه خود را ایجاد می‌کند.
چارچوب قانون اساسی
قبل از هر چیز، مهم است که چارچوب قانونی را که در آن انتخابات در یک حکومت مشروطه عمل می‌کنند درک کنیم. برخلاف یک جمهوری که در آن سرانجام دولت عموماً انتخاب می‌شود، در یک حکومت مشروطه، پادشاه به عنوان سرپرست سراسری، غالباً به عنوان نمادی از پیوستگی، سنت و اتحاد عمل می‌کند. قدرت واقعی با نمایندگان و نهادهای انتخاب شده است.
سیستم انتخاباتی
سیستم انتخاباتی در یک حکومت مشروطه ممکن است به تبعیت از اصول دموکراتیک مانند حق رأی عمومی، انتخابات آزاد و عادلانه و نمایندگی متغیر باشد. نمایندگی نسبت به سهم (مانند نظامی که براسا جمعیت یا سهم هر منطقه از تولید ناخالص ملی تعداد نمایندگان در آن منطقه تعیین می‌شوند) یا یک سیستم ترکیبی معمولاً رایج است که تضمین می‌کند که احزاب سیاسی مختلف با توجه به آرا که دریافت می‌کنند، در مجلس نمایندگان حضور داشته باشند.
نقش پادشاه
هر چند پادشاه مستقیماً در فرآیند انتخابات شرکت نمی‌کند، اما نقش بسیار مهمی در جنبه‌های سراسری حکومت دارد. افتتاح و انحلال مجلس، ارائه سخنرانی‌ها در مواقع مهم ملی و نمایندگی از کشور در صحنه بین‌المللی نقش‌هایی هستند که معمولا برای نماد سلطنت درنظر گرفته می‌شود. نقش پادشاه در فرآیند انتخابات نمادین است و بر پیوستگی و پایداری تأکید می‌کند.
احزاب سیاسی و نامزدها
احزاب سیاسی محور فرآیند انتخابات در یک حکومت مشروطه هستند. احزاب روش‌ها و رویکرد‌های خود را با تعیین سیاست‌ها و دیدگاه‌های خود برای کشور توسعه می‌دهند و نامزدها برای نمایندگی از آنها در انتخابات انتخاب می‌شوند. نامزدها از طریق تجمعات، بحث‌ها و حضور در رسانه‌ها حمایت رای‌دهندگان را جلب می‌کنند. تنوع احزاب سیاسی امکان حضور انواع گشترده‌تری از رویکردها و تفکرات را در مجلس فراهم می‌کند.
کمپین‌های انتخاباتی در یک حکومت مشروطه مانند هر نظام دموکراتیک دیگری حیاتی هستند. کمپین‌ها ممکن است بر مسائلی مانند بهداشت، آموزش، اقتصاد و بهره‌وری اجتماعی تمرکز کنند. تبلیغات سیاسی، هم سنتی و هم دیجیتال، نقش مهمی در جلب آرای عمومی ایفا می‌کنند. بحث‌ها بین نامزدها به رای‌دهندگان امکان می‌دهد که پلتفرم‌های مختلف را مقایسه و ارزیابی کنند.
فرآیند رأی‌گیری
در روز انتخابات، شهروندان واجد شرایط در مراکز رأی‌گیری در سراسر کشور رأی خود را می‌دهند. فرآیند رأی‌گیری توسط کمیسیون‌های انتخاباتی مستقل نظارت می‌شود تا عدالت و شفافیت را تضمین کند. بسته به سیستم انتخاباتی موجود، رای‌دهندگان ممکن است رأی خود را برای نامزدهای فردی یا احزاب سیاسی به صندوق بیاندازند. رأی‌گیری مخفی انجام می‌شود تا حریم شخصی و صداقت فرآیند را تضمین کند.
شمارش و نتایج
پس از بسته شدن مراکز رأی‌گیری، آراء شمارش و نتایج جمع‌آوری می‌شوند. در برخی از حکومت‌های مشروطه، این فرآیند ممکن است به صورت دستی صورت بگیرد، در حالی که برخی دیگر از سیستم‌های رأی‌گیری الکترونیکی برای تلفیق سریع‌تر استفاده می‌کنند. پس از شمارش تمام رای‌ها، نتایج اعلام می‌شوند و صندلی‌های مجلس به نمایندگان یا احزاب برنده بر اساس سیستم انتخابی اختصاص می‌یابد.
تشکیل دولت
پس از انتخابات، احزاب یا ائتلاف برنده معمولاً دولت را تشکیل می‌دهند. رهبر اکثریت حزب به عنوان نخست‌وزیر یا رئیس دولت، مسئول رهبری کشور و پیاده‌سازی سیاست‌ها می‌شود. پادشاه ممکن است به طور رسمی نخست‌وزیر و دیگر مقامات کلیدی دولت را براساس آنچه در اختیارات او در قانون اساسی تعیین شده منصوب کند اما درواقع فقط یک تأیید سمبلیک بر انتخابی‌ست که توسط مردم صورت گرفته و درواقعیت انتصابی صورت نمی‌گیرد. (در ادبیات سیاسی این روزهای ایران به این انتصاب تنفیذ نام گفته می‌شود که درواقع به این معناست که علی خامنه‌ای حقوق حقه خود برای حکومت را لطف کرده و در اختیار شخص منتخب مردم می‌گذارد)
انواع
مانند نظام جمهوری، سلطنت مشروطه نیز می‌تواند بر انواع دموکراسی پارلمانی و انتخاب مستقیم تقسیم شود. در نوع نخست انتخابات برای نهادهای شورایی مانند مجلس، سنا و شورای شهر انجام می‌شود و احزاب برنده برای تعیین نخست‌وزیر، رئیس‌جمهور، شهردار و دیگر مقامات تصمیم‌گیری می‌کنند و در نوع دوم این مقام‌ها نیز به‌صورت مستقیم با آرای مردم انتخاب شده و سپس حکم فعالیت را از پادشاه دریافت می‌کنند.
نمونه‌های موفق و ناموفق
موفق‌ترین نمونه از این دست حکمرانی از نظر قدرت سیاسی-اقتصادی و ثبات اجتماعی در بریتانیای امروز قابل مشاهده است. در این کشور انتخابات در نهادهای شورایی انجام می‌شودو سپس حزبی که بیشترین آراء را از آن خود کرده مقام مسئول را معرفی می‌کند. فرآیند اجرا و شمارش آرا از سوی نهادهای مستقل که در دولت منافع ندارند نظارت و تایید می‌شود. اگرچه گزارش‌های هفتگی و حتی روزمره از سوی نخست‌وزیر، رئیس مجل‌س‌ها و دیگر مقامات در دیدارهای منظم به پادشاه و نهاد سلطنت ارائه می‌شود اما خاندان سلطنتی در این کشور کوچکترین نقش سیاس‌ای ندارند و از هرگونه فعالیت یا اظهارنظر علنی درباره‌ی مسائل سیاسی اعم از داخلی و خارجی منع شده‌اند. جامعه‌ی انگلستان با وجود تعصب و علاقه‌مندی شدید به نهاد سلطنت و خاندان سلطنت، نسبت به هرگونه دخالت اعضای این خاندان یا کوچکترین موضع‌گیری سیاسی آنها حساس است و اکنش شدید نشان می‌دهد. فعالیت‌های اجتماعی عام‌المنفعه و حقوق بشری تا جایی که ارتباطی با سیاست نیابد برای این خانواده آزاد است.
نظام سیاسی و انتخاباتی تایلند در سوی دیگر این معادله قرار دارد. در این کشور نیز یک نظام سیاسی مشروطه‌ی پادشاهی حکمرانی می‌کند. بنابر قانون اساسی اولیه بنا نبود که پادشاه در نظام سیاسی نقش داشته باشد اما این قانون بارها تغییر کرد و امروز پادشاه در راس قدرت سیاسی به‌صورت قانونی نشسته است.
فرآیند انتخابات از سوی نهادهای مستقل نظارت نمی‌شود و در تمامی مراحل تا شمارش و اعلام نتایج گزارش‌های مختلفی از تقلب و دستکاری در آمار منتشر شده اما از آنجا که دولت خود برگزارکننده و تأیید کننده است، این انتخابات به‌شدت زیر سؤال قرار گرفته است
قانون انتخابات در تایلند بارها بازبینی شده و هر بار به سود تمرکز قدرت در سلطنت تغییر کرده و این موجب بی‌ثباتی در سیاست و اجتماع این کشور شده است. در مجموع اثر چندانی جز نام‌های مجلس و دولت و نماینده دموکراتیک در جکومت تایلند باقی‌نمانده است.
نتیجه‌گیری
آنچه در این بین مانند هر دموکراسی دیگری مهم است این است که این نمادها و نهادها که تضمین‌کننده‌ی دموکراتیک بودن حکومت هستند دچار دخالت و تغییر دلخواه نشده و نقشی که برای سلطنت به‌عنوان یک نهاد موروثی درنظر گرفته شده تبدیل به نقشی صاحب قدرت در تصمیمات و رویه‌های سیاسی نشود.
#انتخابات #مشروطه #سلطنت #دموکراسی #مشروطه_خواه #مشروطه_خواهی #نظام_مشروطه #نظام_پادشاهی_مشروطه #انتخابات #سیرک_انتخابات #رژیم_اسلامی #فساد #جمهوری_اسلامی #جامعه_باز_و_دشمنان_آن #جامعه_باز #open_society
