راستی آزمایی سخنان سخنگوی سازمان انرژی اتمی مبنی بر:
ایران رتبه نخست آب سنگین جهان است
بهزاد احمدی‌نیا
بهروز کمالوندی در حاشیه برپایی نمایشگاه روایت پیشرفت در قم گفت: «ایران در حوزه آب سنگین در دنیا رتبه نخست را دارد.» وی توضیحی در این باره ارائه نکرد که در چه زمینه‌ای در آب سنگین ایران در رتبه‌ی بهترین‌هاست و منظورش از اینکه مشتریان فراوانی در اروپا و آمریکا و آسیا دارد چیست؟
جدا از اینکه وی ادعاهای عجیب دیگری مانند «اکتشاف توسط بالگرد و هواپیما تا عمق ۱۵ هزار متری زمین» نیز مطرح کرده است، بررسی ادعای وی درباره‌ی آب سنگین امر چندان دشواری نیست.
جستجو در آمار و ارقام جهانی نشان می‌دهد در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۲ رتبه‌های نخست صادرات آب سنگین جهان کانادا، آمریکا، عمان، هند، آلمان، اسرائیل و رومانی بوده‌اند. در این بین فاصله‌ی مقدار صادرات آب سنگین کانادا و آمریکا (بیش از ۱۲۰ تن در سال) با رتبه‌های بعدی به‌شکلی‌ست که برای رسیدن به آنها دیگران باید صادرات خود را ده‌ها برابر افزایش دهند.
آمار جهانی دیگر نشان می‌دهد که حتی برای مجموع صادرات طی سه دهه‌ی اخیر نیز ایران جایگاهی بین‌المللی حداقل در جداول رسمی ندارد و پس از فروپاشی شوروی رتبه‌های سوم به بعد به کشورهایی مانند رومانی و آرژانتین رسیده است.
نکته‌ای که نیاز به یادآوری دارد این است که به‌دلیل مقرون به‌صرفه نبودن تولید آب سنگین به دلیل مصرف بالای انرژی در این فرایند، آرژانتین و کشورهای بلوک شرق سابق پس از شوروی دست از تولید این محصول برای صادرات کشیده اند و از سال ۲۰۱۷ آرژانتین تأسیسات خود را که سالانه ۲۰۰ تن آب سنگین تولید می‌کرد تعطیل کرده است.
از سوی دیگر، ایران براساس گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی میزان تولید و ذخایر آب سنگین ایران از سال ۲۰۱۹ به این نهاد گزارش نشده و از سال ۲۰۲۱ هرگونه دسترسی برای بازدید و نظارت نیز قطع شده است. این بدان معنی‌ست که ایران از حداکثر تعیین شده در برجام یعنی ۱۳۰ تن ذخیره، تخطی کرده است اما این میزان ذخایر مربوط به تولید سالیان طولانی‌ِ مخفی بودن برنامه‌ی هسته‌ای بوده است. در صورتی که ایران موفق به صادرات این آب سنگین هم شده باشد (بخش زیادی از آن ذخایر پیشین براساس برجام به روسیه و دیگر کشورها منتقل شده و آمریکا نیز ۹ میلیون دلار از آن را خریداری کرده است) باز هم این یک آمار سالانه نیست چراکه توان تولید ایران در حال حاضر حداکثر ۲۰ تن در سال است.
همچنین یادآوری این نکته ضروری‌ست که کاربرد آب سنگین به‌عنوان کاهنده و تعدیل کننده در رآکتورهای هسته‌ای ست که هیچ یک از رآکتورهای هسته‌ای فعال ایران دارای این سیستم نیستند و هسته‌ی رآکتور اراک نیز در جریان توافق هسته‌ای برجام با بتن پر شد. در مجموع این ماده برای ایران کاربرد چندانی ندارد مگر اینکه رآکتوری وجود داشته باشد که با استفاده از آب سنگین در آن پلوتونیوم که ماده‌ی اولیه مهمی در ساخت بمب هسته‌ای ست تولید شود.
در مجموع آنچه کمالوندی در سخنان خود در قم ادعا کرده، از دیدگاه آمارهای رسمی بین‌المللی و گزارش‌های علمی قابلیت سنجش ندارد و شواهد و محدودیت‌های حاکم بر برنامه‌ی هسته‌ای ایران نیز به‌شدت با آن در تضاد هستند. از سوی دیگر باتوجه به بحران جدی انرژی در ایران که ناشی از کمبود شدید سرمایه‌گذاری در نفت و گاز است، مانعی بزرگ برای تحقق این ادعا به شمار می‌رود و باید گفت ادعای کمالوندی نادرست است.
#برنامه_هسته_ای #انرژی_هسته_ای #آب_سنگین #قم
@aposiran
متن کامل و لینک منابع را در وبسایت ما بخوانید:
