راستی‌آزمایی ادعای رسانه‌های دولتی مبنی بر آزاد شدن دلارهای بلوکه‌شده‌ی ایران
بهزاد احمدی‌نیا
خبرگزاری نور نیوز کمی مانده به نیمه‌شب نهم مهر ۱۴۰۱ اعلام کرد که به‌زودی دلار های بلوکه شده ایران آزاد می‌شود اما مبلغ و علت این آزادسازی را ذکر نکرد.
باتوجه به اینکه این دومین بار طی سال ۱۴۰۱ است که دولت ایران مدعی آزادسازی مطالبات نفتی از کره‌جنوبی‌می‌شود، برای بررسی درستی یا نادرستی این خبر به مجموعه اخبار داخلی و خارجی منتشر شده دراین‌باره و سابقه‌ی آن می‌پردازیم. این بررسی با درنظر گرفتن اینکه اکنون یک هفته از اعلام خبر گذشته و هنوز بانک مرکزی اعلامیه دریافت پول را صادر نکرده انجام می‌شود.
خبرگزاری ایرنا ساعت ۷:۴۷ صبح دهم مهرماه مبلغ را ۷ میلیارد دلار (مشابه طلب نفتی ایران از کره جنوبی) و علت این آزادسازی را آزاد شدن نمازی‌های پدر و پسر از زندان اوین و خروج پدر از ایران ذکر کرد. این خبر که با قطعیت در کلمات نوشته شده بود مدعی شد که ایران حساب‌های اعلامی برای واریز پول را نپذیرفته و قرار است حساب معتمد خود را اعلام کند.
ساعت ۸:۵۸ همان روز، خبرگزاری دولت جمهوری اسلامی، ایرنا، خبر تحلیلی دیگری را منتشر کرد که در آن سند آزادسازی ۷ میلیارد دلار به یک تحلیل سیاسی-قانونی از اندیشکده دفاع از دموکراسی‌های آمریکا منسوب می‌شد. در این تحلیل، احتمال آزادسازی مطالبه‌ی ایران از کره‌جنوبی و مبانی قانونی احتمالی آن در دولت بایدن بررسی شده است و به‌وضوح نشان می‌دهد که هیچ قطعیتی در آزدسازی منابع وجود ندارد.
یازدهم مهرماه صدای آمریکا از مقامات وزارت امور خارجه ایالات متحده درباره صحت این ادعا پرسید که دو مقام در این وزارت‌خانه پرداخت پول به ایران را رد کردند.
خبرآنلاین و مردم‌سالاری دو رسانه داخلی جمهوری اسلامی نیز هر کدام به‌فاصله دو یا سه روز با استناد به اخبار و شواهد موجود در بازار ارز درباره صحت آزادشدن هرگونه پولی تردید کردند.
در گذشته نیز دولت رئیسی سابقه‌ی بازی‌خوردن در چنین معاملاتی را دارد. در اردیبهشت و خرداد وقتی نازنین زاغری رادکلیف بالاخره از ایران خارج شد، رسانه‌های دولتی اعلام کردند که بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی دولت بریتانیا به‌همراه سود آن دریافت شده است. این درحالی بود که فقط یک میلیون پوند به‌صورت نقد با هواپیما به تهران ارسال شد. گاردین بعدتر در گزارشی به نقل از رئیس کمیسیون امنیت ملی و روابط خارجی مجلس شورای اسلامی نوشت که پول‌های پرداختی بریتانیا در حسابی در عمان مسدود شده چون بریتانیا در توافق ذکر کرده که این پول فقط برای اهداف انسان‌دوستانه قابل استفاده است.
در مجموع این بار نیز مانند فروردین ۱۴۰۱ خبر آزادسازی ۷ میلیارد دلار مطالبه نفتی ایران از کره جنوبی نادرست است چرا که یک هفته پس از آزادسازی زندانیان، هنوز نشانی از دریافت هیچگونه دلار یا ارز دیگری توسط بانک مرکزی ایران وجود ندارد و مانور رسانه‌ای دولت نیز متوقف شده است.
