بنزین یا اسرائیل، کدام جمهوری اسلامی را به آتش می‌کشد؟ بهزاد احمدی نیا این روزهای پایانی فروردین ۱۴۰۳ اخبار مربوط به تنگ‌تر شدن حلقه‌ی سهمیه‌بندی بنزین و احتمال جنگ با اسرائیل به‌دنبال کشته‌شدن فرماندهان سپاه در کنسولگری سوریه بسیار در رسانه‌ها دیده می‌شود. آنقدر که نیازی به توضیح در این‌باره نیست و یک راست به موضوع این نوشتار می‌پردازیم. درگیری با اسرائیل پس از ۴۵ سال رجزخوانی آغاز شد. شامگاه شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۲، موجی از صدها موشک و پهپاد از خاک ایران راهی اسرائیل شد. تعداد این تسلیحات تا ۳۳۰ موشک کروز، بالستیک و پهپاد اعلام شده‌است. در صورتی که میانگین قیمت هرکدام از این‌ها را ۱۰۰ هزار دلار درنظر بگیریم که باتوجه به ترکیب عددی و تعداد زیاد موشک‌ها این یک برآورد بسیار بسیار خوش‌بینانه است. آنگاه حداقل ۳۳ میلیون این یک شب هزینه روی دست ج.ا گذاشته است. بنابر اعلام طرف مقابل ۹۹ درصد این پرنده‌ها پیش از آسمان اسرائیل نابود...

نگاهی به شورش‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰ ایران دهه‌ی ۷۰، پایان ماه عسل ✍️بهزاد احمدی‌نیا   شورش کوی طلاب دهه‌ی ۱۳۷۰ شورش‌های خیابانی علیه جمهوری اسلامی را رنگ و بوی تازه‌ای داد. نخستین اقدام، تقابل میان آستان قدس رضوی و شهرداری مشهد از یک سو و کم‌درآمدترین قشر ساکن مشهد در کوی طلاب از سوی دیگر بود. نهم خرداد ۱۳۷۱ مردم در مقابل بولدوزرها و لودرهایی که برای تخریب کوی طلاب به منظور نوسازی آمده بودند ایستادند و حضور نیروی انتظامی و شلیک به یک دانش‌آموز موجب شد آتش شورش شهر را فرا بگیرد. بسیاری از بانک‌ها و دفاتر آستان قدس رضوی به آتش کشیده شدند. شورش طی یک روز با سرکوب نیروی انتظامی به پایان رسید و سپس ابراهیم رئیسی، دادستان وقت تهران، حکم اعدام ۴ تن از بازداشتی‌ها را صادر کرد و آنها اعدام شدند. شورش اسلامشهر سه سال پس از این حادثه، در پانزده فروردین ۱۳۷۴ یک گروه دیگر از طبقه‌ی فقیر در ایران...

نگاهی به شورش‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰ ایران دهه‌ی ۶۰، سال‌های آرامش و تشویش ✍️بهزاد احمدی‌نیا در نوشتارهای پیشین درباره‌ی تفاوت‌ها و شباهت‌های شورش، جنبش و انقلاب توضیحاتی داده شد. از جمله نکته‌های قابل بررسی در رویدادهای اجتماعی، یافتن شباهت‌ها یا ویژگی‌های مشترک بین پدیده‌های گفته‌شده است. اما باید گفت ویژگی‌های کلیدی هر کدام است که تعیین‌کننده‌ی نوع رویداد خواهد بود. شورش‌ها چند ویژگی مهم دارند. نخست اینکه به‌شدت خشونت‌محور و هیجانی هستند. معمولا از پیش اعلام شده نیستند؛ واکنشی هستند، یعنی در واکنش به یک رویداد رخ می‌دهند و رهبری ندارند. شورش لزوما هدف مشخصی در زمان شروع ندارد. تغییر هرکدام از این ویژگی‌ها می‌تواند منجر به تغییر شورش و تبدیل آن به انقلاب یا حتی جنبش شود اما این نیز قطعی نیست. برای نمونه شورش ممکن است در پاسخ به فراخوان یک گروه یا شخص روی دهد. دهه‌ی ۶۰ شمسی، آرامش پس از تثبیت جمهوری اسلامی دهه‌ی ۱۳۶۰ در ایران برای جمهوری اسلامی که...

سلطنت، جمهوری، اقتصاد نگاهی به نقش وحدت نمادین، تداوم سلسله‌ای و توازن قوا در مالکیت خصوصی و اقتصاد شکل حکومت و اثری که ساختار حکمرانی بر رفاه و امور اقتصادی می‌گذارد از جمله پویاترین مباحث در جامعه‌شناسی و اقتصاد است و نقش حکومت‌های سلطنتی در این بین همچنان مورد توجه بسیاری از پژوهش‌هاست. مائورو گوئلن، جامعه‌شناس و پژوهشگر اقتصاد سیاسی در مقاله‌ای مفصل به این موضوع پرداخته که بنیان آن بر اصول اقتصادی و پذیرفته‌شده‌ای از مونتسکیو و آدام اسمیت بنا شده است. در ادامه ترجمه‌ی خلاصه‌ای از این مقاله را می‌خوانید. برداشت اشتباه تاریخی در قرن ۱۹ میلادی جنبش‌ها و تفکراتی که در جوامع منتشر می‌شدند همگی بر این اصل استوار شده بودند که نظام سلطنتی نظامی ضد مردمی، ضد آزادی و ضد مالکیت است و باید با یک نظام جمهوری جایگزین شود تا همه‌ی این موارد اصلاح شوند. علی‌رغم این تفکر و تبلیغات در حالی که در سال ۱۸۰۰ تنها ۱۱ حکومت...

نفت ایران، ملی کردن نادرست و پایان ناگوار بهزاد احمدی نیا   به بهانه‌ی سالگرد سقوط دولت مصدق که به غلط دولت ملی شدن نفت شناخته می‌شود، گوشه‌هایی از آنچه در واقعیت این ماجرا گذشت و مقایسه‌ای بین آنچه رقبا انجام دادند را در این نوشتار بررسی می‌کنیم. محمد مصدق با ریشه‌ی خانوادگی بسیار نزدیک به شاهان قاجار در شرایطی در سیاست ایران پا گرفت که کشور هنوز با پیامدهای اشغال نظامی در جنگ دوم جهانی دست و پنجه نرم می‌کرد. او که از نخستین گام به دنبال بالاترین مقام‌های حکومتی بود، مهمترین منبع درآمدی و اهمیت استراتژیک ایران یعنی نفت را دستاویز مناسبی برای پیشرفت یافت. چندین دهه از کشف نفت در ایران می‌گذشت و از آنجا که ایرانیان با تکنولوژی و فن استخراج نفت مدرن بیگانه بودند، این مهم در کنترل شرکت‌های خارجی و به‌طور خاص بریتانیا قرار داشت. زمزمه‌های ملی کردن نفت از چندین دهه پیشتر آغاز شده بود و دولت مستقر...