سازمانهای سرکوب در جمهوری اسلامی چگونه کار میکنند؟
پلیس و نیروی انتظامی تنها سازمانهای جمهوری اسلامی برای مقابله با اعتراضات نیست.
سازمان سرکوب در جمهوری اسلامی در ایران شامل بخشهای مختلف شبهنظامی، نظامی، اطلاعاتی، عملیاتی، قضایی، رسانهای و تبلیغاتی وحتی مالی است.
بخش نخست: بخش اطلاعاتی
بهطور رسمی ۱۶ نهاد اطلاعاتی در جمهوری اسلامی وجود دارد.
در این میان وزارت اطلاعات، اطلاعات ناجا، حفاظت اطلاعات قوه قضائیه و اطلاعات سپاه فعالترین نقش اطلاعاتی در این سالها را بر عهده داشتهاند.
بخش دوم: بخش عملیاتی
نگاهی به نیروهای فعال در کنترل و سرکوب اعتراضات نشان میدهد که نیروهای حاضر در میدان و خیابان برای مقابله با معترضان ترکیبی از دست کم چهار نیروی عملیاتی هستند:
سطح نخست: نیروی انتظامی عادی؛
سطح دوم: یگان ویژه ناجا؛
سطح سوم: نیروهای فعال پایگاههای بسیج و مساجد؛
سطح چهارم: سپاه پاسداران از جمله گردانهای امنیتی امام علی.
با توجه به برداشتی که حکومت از شدت و حدت اعتراضات در هر مقطع زمانی داشته همیشه سطوح و ترکیب مختلفی از نیروهای عملیاتی به خیابانها برای کنترل و مدیریت یا سرکوب معترضان اعزام و گسیل شدهاند.
بخش سوم: بخش قضایی
بخش قضایی متشکل از سازمانهایی است که در کنار بقیه سازمانها برای کنترل و سرکوب اعتراضات ضدحکومتی در جمهوری اسلامی ایران اندیشیده شده، است.
این بخش متشکل از برخی دادیارها، بازپرسها، بازجوها و دادستانها و قاضیها و مأموران و مدیران زندانها میشود.
بخش چهارم: بخش رسانهای
بخش رسانهای، لایه دیگری است که در جمهوری اسلامی در امر کنترل سرکوب اعتراضات مردمی و ضد حکومتی معترضان و منتقدان مشارکت دارد. وظیفه این بخش ایجاد فضا و بستر تبلیغاتی و روانی برای سرکوب منتقدان و تضعیف چهرههای مخالف جمهوری اسلانی را برعهده دارد.
بخش پنجم: لایه انگیزشی و تولید نیروی وفادار به حاکمیت
در تمامی مواردی که حکومت اقدام به کنترل و مدیریت یا سرکوب خیابانی اعتراضات مردمی کرده، همواره نیروهایی به نام لباس شخصی در کنار نیروهای اطلاعاتی و مسلح دیده شدهاند.
این نیروها معمولاً در هنگام مواجهه با معترضان در صف اول دیده میشوند و با انگیزه و تحرک بیشتری در کنترل و مدیریت و یا سرکوب اعتراضات و معترضان شرکت میکنند.
بخش ششم: مالی و لجستیک
تأمین بودجه، امکانات و تجهیزات مورد نیاز نیروها و نهادهایی که در کنترل و مدیریت یا سرکوب اعتراضات نقش دارند بیشتر از دو مسیر صورت میگیرد:
مسیر نخست سهم نهادهایی مانند یگان ویژه نیروی انتظامی، بسیج، وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی دیگر و رسانههای رسمی نزدیک به این نهادها از بودجه عمومی و سالیانه کشور است.
مسیر دوم، اختصاص منابع مالی و پشتیبانی رسمی و غیررسمی برای نیروهای موسوم به لباس شخصی است. با توجه به عدم انتشار اسناد رسمی اطلاعاتی و امنیتی در جمهوری اسلامی، شاید دستیابی به اسناد و مدارک حمایت مالی و پشتیبانی نهادهای نظامی، اطلاعاتی و امنیتی از لباس شخصیها چندان ساده نباشد.
بخش هفتم: فرماندهی
نهادها و اشخاص مهمی در فرماندهی کنترل و مدیریت اعتراضات ضدحکومتی یا سرکوب در جمهوری اسلامی طی سه دهه گذشته سهیم بودهاند. در سطوح پایین، فرمانده یگانهای ویژه ضد شورش ناجا، فرماندهان مناطق بسیج و فرمانده ناجا و فرمانده بسیج قرار داشتهاند.
اما در بحرانهای سطح بالا همانند ۱۸ تیر ۷۸ و اعتراضات ۸۸ و ۹۶ که موجودیت حکومت را با خطر جدیتر روبهرو کردهاند، مستندات موجود از جمله مصاحبهها و گفتوگوهای منتشر شده در رسانه ها نشان میدهد که سطح تصمیمگیری برای آنچه کنترل و مدیریت یا سرکوب اعتراضات خوانده شده، متفاوت بوده است.
ترکیبی از فرمانده سپاه، وزیر کشور، وزیر اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه و برخی دادستانها و قضات ذیل هدایت شورای عالی امنیت ملی و در نهایت شخص رهبر جمهوری اسلامی که شدت و حدت و کیفیت سرکوب منتقدان و معترضان و مخالفان و یا از نگاه حکومت کنترل و مدیریت اغتشاشات را تعیین کردهاند.
