راستی‌آزمایی ادعای بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت: ایران قدرتمند است و به همین خاطر تحریم می‌شود.
نیلوفر غلامی، همکار ارشد در موسسه ترویج جامعه باز
بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت جمهوری اسلامی، در جلسه شورای اداری شهرستان‌های لار، گراش، اوز و خنج که در تالار شهر شهرستان خنج برگزار شد، واکسیناسیون کرونا طی دو ماه اخیر در ایران را «سریع‌ترین در جهان» خوانده و با اشاره به تحریم‌ها گفته: «کشور ما قدرتمند است و به همین‌خاطر هم تحریم می‌شود».
اما چنین ادعایی چقدر صحت دارد؟ برای درک بهتر ادعای مطرح شده هر دو بخش صحبت‌های عین‌اللهی را ارزیابی خواهیم کرد:
نگاهی به داده‌های پایگاه «Our World in Data» درباره آمار واکسیناسیون کرونا در کشورهای جهان نشان می‌دهد که تا نیمه مهرماه ۱۴۰۰ تنها ۲۳٪ از جمعیت مردم ایران هر دو دوز واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند. واکسن‌هایی که به‌طور عمده، «سینوفارم چینی» و «آسترازنکای اهدایی کشورهای مختلف» بوده‌اند.
این در حالی است که کشورهای دیگر مدت‌هاست با سرعت بخشیدن به تزریق واکسن کرونا به شهروندان خود توانسته‌اند به ایمنی ۷۰ درصدی و یا بیشتر دست پیدا کنند. در منطقه خاورمیانه و در اسرائیل ۸۵ درصد، امارات متحده عربی ۶۵ درصد و ترکیه ۵۵ درصد از شهروندان دو دوز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند و این روند همچنان نیز ادامه دارد.
برای رسیدن به واکسیناسیون ۷۵ درصدی در ایران دست‌کم به ۴۸ میلیون دوز واکسن نیاز است که به نظر نمی‌رسد با وضعیت موجود، حکومت به‌سرعت قادر به تأمین این تعداد دوز واکسن باشد. از سوی دیگر روند کند واکسیناسیون موجب شده که عده‌ای از شهروندان برای دریافت واکسن به کشورهای دیگر همچون «ارمنستان» سفر کنند و ساعت‌های متمادی در صف مرزی، برای ورود به این کشور و تزریق واکسن بمانند. بنابراین ادعای بهرام عین‌اللهی درباره «سریع‌ترین واکسیناسیون کرونا در جهان» نادرست است.
راستی‌آزمایی ادعای بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت: ایران قدرتمند است و به همین خاطر تحریم می‌شود.
اما آیا «ایران به‌دلیل قدرتمند بودن تحریم می‌شود»؟
برای ارزیابی این بخش از ادعای عین‌اللهی با هم به چند شاخص نظامی، امنیتی و اقتصادی نگاه خواهیم کرد. بر اساس رتبه‌بندی قدرت نظامی کشورها در سال ۲۰۲۱ ایران در رتبه چهاردهم جهان قرار دارد و داشتن «سلاح اتمی» یکی از شاخصه‌های قدرت نظامی کشورها به شمار می‌رود و به گفته مقامات اسرائیلی و آمریکایی، جمهوری اسلامی فاصله کمی تا دسترسی به مواد لازم برای ساخت سلاح اتمی دارد.
از منظر شاخص صلح جهانی، ایران در میان ۱۶۳ کشور در رتبه ۱۲۹ قرار دارد و به لحاظ خطرات امنیتی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، ایران هشتمین کشور با ریسک امنیتی بالاست و شاخص‌های اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و بهداشتی موجود شرایط ایران را هم ردیف با کشورهای جنگ‌زده قرار داده‌اند.
از دیدگاه اقتصادی، ایران از جمله کشورهایی با بالاترین نرخ تورم است و بعد از ونزوئلا، سودان، لبنان، سوریه، سورینام، آرژانتین و زیمبابوه در رده هشتم جهان قرار دارد و به‌دلیل عدم شفافیت، نبود حاکمیت قانون، فساد سیستماتیک و عدم امنیت اقتصادی، گزینه خوبی برای کارآفرینی و سرمایه‌گذاری به شمار نمی‌رود.
بنا بر گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل (Transparency International)، ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی از منظر شفافیت که یکی از شاخص‌های حکمرانی خوب به شمار می‌رود، در رده ۱۴۹ از میان ۱۸۰ کشور قرار گرفته و این پایین‌ترین رتبه در بیش از چهاردهه عمر جمهوری اسلامی است.
بنابراین ادعای بهرام عین‌اللهی مبنی بر اینکه «ایران به‌دلیل قدرتمند بودن تحریم می‌شود» کاملاً نادرست است.
آنچه باعث شده ایران بیش از چهاردهه تحت انواع تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی باشد، حاکمیت جمهوری اسلامی است که به‌جای اداره کشور و انجام وظایف در قبال شهروندانش، همواره به دنبال «گسترش آشوب و تروریسم در خاورمیانه و جهان»، «تلاش برای ساخت سلاح اتمی»، «موشک‌های بالستیک» و تلاش برای «نابودی کشورها و دخالت و ایجاد ناامنی در آنها» بوده و بدون شک این روند تا روزی که «جمهوری اسلامی» در قید حیات باشد، ادامه خواهد داشت.
