راستی آزمایی سخنان پزشکیان مبنی بر:
تکالیف و مسئولیتهای دقیق هیچ دستگاه و مدیری مشخص نیست
رئیس جمهوری با بیان اینکه امروز مسئولیتهای دقیق هیچ دستگاه و مدیری مشخص نیست که این باعث اتلاف وقت و منابع سیستم میشود، خواستار شفافسازی مسئولیتهای هر دستگاه و سازمان توسط کمیتهای ویژه در سازمان برنامه و بودجه شد.
پزشکیان بهعنوان رئیس دولت نوپای چهاردهم که بهدنبال کشتهشدن ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری پیشین انتخاب شده، بیشترین انرژی و زمان خود را صرف بیان کمبودها و کاستیها میکند. در این بین برخی اظهارنظرهای او دربارهی مسائل مملکتی، اشتباه یا نادرست هستند.
بررسی دربارهی نامشخص بودن وظایف نهادها و دستگاههای اجرایی از طریق دنبال کردن آییننامهها و اساسنامههای مرتبط با این دستگاهها انجام میشود. از آنجا که هر نهادی در زمان تشکیل و در حین فعالیت، از طریق اساسنامه یا آییننامهی اجرایی ابلاغ شده از سوی نهاد تشکیل دهنده با وظایف و حیطهی مسئولیت خود آشنا میشود، مراجعه به این موارد امری راهگشاست. دو نمونه از این موارد:
مرکز پژوهشهای مجلس در ۲۷ تیرماه ۱۳۸۶ طی اعلامیهای خبر از تصویب آییننامه نحوه فعالیت، وظایف و اختیارات روابطعمومیهای دستگاههای اجرایی کرد. این آییننامه شامل جزئیات چارت سازمانی، وظایف و حیطه اختیارات و مسئولیت این نهادها است.
در نمونهای دیگر، شرکت سهامی آب منطقهای لرستان، طی ابلاغیهای که در تیرماه سال ۱۳۸۴ دریافت کرده تغییر ساختار اداری آب و فاضلاب کشور مطلع شده است. در این ابلاغیه، اساسنامهای که جزئیاتی مانند حوزهی فعالیت، سرمایه، چارت سازمانی و وظایف و مسئولیتهای هر بخش از این شرکت را مشخص میکند به این نهاد ابلاغ شده است.
این دو نمونه کافی است تا مشخص شود ادعای رئیسجمهوری دربارهی اتلاف و موازیکاری و ناموفق بودن برنامهها و تلاشها در جمهوری اسلامی به دلیل سردرگمی مسئولیتی و نامشخص بودن وظایف و مسئولیتهاست. دروقاع تمامی اجزاء و ارکان بروکراسی جمهوریاسلامی با حیطههای کاری و اختیارات خود آشنا هستند.
یکی از دلایلی که موجب ناکارآمدی برنامههای توسعه شده، تدوین این برنامهها توسط افراد بیاطلاع، چاپلوس و نامناسب است. در واقع در زمان طراحی این برنامهها، افرادی که از سواد و اطلاعات لازم برای این کار بهرهمند باشند بر این کارها گمارده نشدهاند. از سوی دیگر این برنامهها به جای امکانات و نیازهای جامعته، براساس شعارها و آمال علیخامنهای و با هدف جلب نظر او تهییج جامعه تدوین شدهاند که به همین دلیل اصولا امکان اجرایی ندارند. حتی پزشکیان نیز در ادامهی سخنان خود به این موضوع اشاره میکند باید بخشهای قابل اجرا و غیرقابلاجرای این برنامهها مشخص شوند.
این در حالی است که مهمترین عامل اتلاف و ناکارآمدی در تمامی عرصههای حکمرانی جمهوری اسلامی، فساد و نامناسب بودن مدیران با مسئولیتهای انتصابی از یک سو و جاهطلبیهای هستهای علیخامنهای که منجر به انزوا و تحریم کشور شده، از سوی دیگر است.
در مجموع سخنان رئیس جمهوری دراینباره نادرست است و بهجای اتلاف زمان و پول برای تعیین مسئولیت نهادها در برنامه توسعه باید بهفکر اصلاح این برنامهها یا بازنویسی علمی آنها بود.
نکته: دیدگاههای ابراز شده در این نوشتار لزوماً بازتاب سیاستهای «موسسه ترویج جامعه باز» نمیباشد.