راستیآزمایی سخنان وزیر نیرو مبنی بر
نیاز به صرفهجویی مردم برای حل مشکل کمبود برق
علیاکبر محرابیان، وزیر نیروی دولت سیزدهم، در یک برنامهی تلویزیونی با اعلام اینکه هفتهی پیش رو (هفته دوم مرداد ۱۴۰۳) گرمترین روزهای سال است و رکورد گرمترین روز در تهران نیز شکسته میشود، از مردم خواست با صرفهجویی در مصرف برق، به وزارت نیرو برای تامین برق پایدار کمک کنند.
راستی آزمایی سخنان محرابیان مبنی براینکه مشکلات کمبود برق با صرفهجویی مردم رفع میشود و اینکه تلویحا الگوی مصرف مردم را موجب کمبود برق دانسته با بررسی چند واقعیت انجام میشود.
همزمان با مقامات رسمی، رسانههای وابسته به حکومت ایران نیز مقصر کمبود برق در ایران را مصرف خانگی و الگوی مصرف ایرانیان معرفی میکنند. ایسنا در گزارشی در ابتدای سال جاری، مدعی شد ایرانیان بالاترین میزان مصرف برق در جهان را دارند. این نوشته با مقایسهی میزان مصرف انرژی در واحد مسکن را بهعنوان ملاک درنظر گرفت. در این ملاک، هیچ جایگاهی به کیفیت ساخت مسکن، نهادهای ناظر برآن و میزان فساد، کیفیت لوازم خانگی و البته قیمت ارائهی برق در کشورهایی که با ایران مقایسه شدند اختصاص نیافت. این ادعا به این دلیل نادرست است که مردم نقشی در کیفیت مسکن ساخته شده و کیفیت لوازم خانگی ارائه شده در ایران ندارند. قیمت برق نیز در کشورهایی مانند ترکیه، فنلاند و ایتالیا که با ایران مقایسه شدهاند تفاوت چشمگیری دارد که یکی از شرایط آن درآمد بسیار بالاتر مردم در این کشورهاست. اموری که که تمامشان در اختیار دولت است و استفاده از عنوان «ایرانیان» در ابتدای گزارش، یک دروغ برای راه گمکردن خواننده است.
از سوی دیگر، براساس گزارشهای رسانههای رسمی حکومت مانند روزنامهی فرهیختگان، میزان مصرف بخش اداری دولت بسیار بالاتر از کشورهای دیگر و حتی بالاتر از مصرف خانگی (در مقیاس مشابه) است. بخش دولتی فقط در تهران، بیشتر از کل مصرف ۱۵ استان دیگر، برق مصرف میکند.
دنیای اقتصاد نیز با بررسی مشکل کمبود برق در تابستان و کمبود گاز در زمستان، این مشکلات را ناشی از ناکارآمدی سیستم بروکراتیک، فساد اداری و نبوداراده برای حل مشکلات دانسته است.
مرکز پژوهشهای اتاق ایران نیز در یک پژوهش که چند روز پیش منتشر شد، مشکلات صنعت برق را ناشی از فرسودگی دانست. در این گزارش گفته شده که ۱۵ درصد از نیروگاههای کشور به پایان عمر خود رسیده و بیش از ۲۱ درصد از خطوط انتقال نیز عمری بالاتر از ۳۵ سال دارند که اتلاف انرژی را رقم میزنند.
صمت نیز در گفتگو با یک کارشناس انرژی، یکی از مهمترین مشکلات برای بازسازی، نوسازی و احداث نیروگاههاها را سیاستهای نادرست دولتی دانسته که توجیه اقتصادی برای بخش خصوصی را از بین بردهاست.
در پایان، نادرستی ادعای وزیر نیرو همراه با دروغی تبلیغاتی و آشکار است که باز هم خبرگزاری شبهدولتی ایسنا آنرا منتشر کردهاست. در فروردین امسال و زمانی که دولت رئیسی پیش از کشتهشدن او در حال تبلیغ دستاوردهای خود بود، اعلام کرد که ایران بزرگترین صادر کنندهی برق منطقه است. در گزارش ایسنا با ارائهی ارقام منطقهای، ایران را دارای بالاترین تراز صادرات برق در منطقه معرفی کرد. در شرایطی که ایران با قطع برق صنایع و حتی برق خانگی در مناطق با آبوهوای نامناسب در تلاش برای تأمین برق موردنیاز پایتخت و مراکز مهم کشور است، وجود این صادرات دلیلی بر نابخردی یا نداشتن عزم برای حل مشکلات است.
در مجموع ادعای وزیر نیرو مبنی بر اینکه راهحل غلبه بر مشکلات کمبود برق، صرفهجویی از سوی مردم است، ادعایی نادرست است.
نکته: دیدگاههای ابراز شده در این نوشتار لزوماً بازتاب سیاستهای «موسسه ترویج جامعه باز» نمیباشد.
