سی سال پس از سقوط رژیم کمونیستی رومانی، جزئیات وقایع خشونت‌آمیز دسامبر ۱۹۸۹، هنوز از بحث‌برانگیزترین فصل‌های تاریخ معاصر این کشور است.

رومانی: دولت انتقالی متهم اصلی در عدالت انتقالی (بخش نخست)

رومانی: دولت انتقالی متهم اصلی در عدالت انتقالی (بخش نخست) نویسنده: رالوکـا گروسِسکو     بیش از سی سال پس از سقوط رژیم کمونیستی در رومانی، جزئیات دقیق وقایع خشونت‌آمیزی که در دسامبر ۱۹۸۹ رخ داد، همچنان یکی از بحث‌برانگیزترین فصل‌های تاریخ معاصر این کشور است. محاکمه‌های مختلف و گزارش‌های تحقیقاتی توانسته‌اند مسئولان سرکوب خشونت‌آمیز معترضان ضدکمونیست بین ۱۶ تا ۲۲ دسامبر را تا اندازه‌ای آشکار کنند. با این حال، علت خشونتی که پس از سقوط نیکولای چائوشسکو در ۲۲ دسامبر رخ داد و منجر به اکثریت قریب به اتفاق قربانیان شد، همچنان مبهم باقی مانده است. (مترجم: واپسین تلاش برای روشن‌سازی حقیقت با بازگشایی پرونده‌ی جنایات انقلابی‌ها در سال ۲۰۱۹ آغاز شد. این پرونده همچنان از دادگاهی به دادگاه دیگر ارجاع می‌شود و در سال ۲۰۲۳ دادگاه عالی رومانی با ادعای «عدم صلاحیت در بررسی» این پرونده را به شعبه‌ی بازبینی فرستاد.) در دسامبر ۲۰۱۸، دادستان کل رومانی، رئیس‌جمهوری پیشین یون ایلیسکو و دو شخصیت برجسته...

ادامه مطلب

این شکل از نفوذ نیازمند زمان بیشتر و جلب اعتماد عمومی است پس باید برنامه‌ریزی و آمادگی پیشین برای آن وجود داشته باشد.

نفوذ، آسان‌ترن راه مقابله با جنبش (بخش دوم)

نفوذ، آسان‌ترن راه مقابله با جنبش (بخش دوم) مأموران محرک در خیابان و رسانه‌ها بهانه‌تراشی می‌کنند ✍️بهزاد احمدی‌نیا در بخش نخست شرح داده شد که «نفوذ» کم‌هزینه‌ترین و مطلوب‌ترین روش دستگاه‌های سرکوب برای مقابله با حرکت‌های اجتماعی است. انواع مختلف نفوذ در سطح‌های مختلف یک حرکت اجتماعی نیز معرفی شدند. همچنین برای شما نوشتیم که در پایین‌ترین سطح سرکوب یعنی برخورد با اعتراضات خیابانی، از دو روش نفوذ استفاده می‌شود. یکی از این دو روش یعنی استفاده از مخبرها بررسی شد و اکنون وارد بخش دوم یعنی مأموران می‌شویم. مأموران محرک واقعیت این است که هر جنبش اجتماعی‌ای با حرکت‌ها و اقدامات مسالمت‌آمیز آغاز شده و توسعه می‌یابد اما برای تبدیل شدن به انقلاب (در معنای جامعه‌شناختی، انقلاب جنبشی پیروز است که ساختارهای سیاسی و اجتماعی را دستخوش تغییرات بنیادی می‌کند) ناگزیر به تقابل با خشونت سرکوب و ارائه‌ی نیروی اجتماعی و فیزیکی قدرتمندتر از نیروی سرکوب است. در بسیاری از موارد بهترین راه برای...

ادامه مطلب

ساختن و راه‌اندازی هر سازه‌ای، چه ساختمان باشد و چه جنبش اجتماعی، کاری دشوار و زمان‌بر است و ویران کردن آن نیازمند نیرویی حتی بیشتر خواهد بود.

نفوذ، آسان‌ترن راه مقابله با جنبش (بخش نخست)

نفوذ، آسان‌ترن راه مقابله با جنبش (بخش نخست) ✍️بهزاد احمدی‌نیا ساختن و راه‌اندازی هر سازه‌ای، چه یک ساختمان باشد و چه یک جنبش اجتماعی، کاری دشوار و زمان‌بر است. و ویران کردن آن معمولا نیازمند نیرویی به‌همان‌اندازه یا حتی بیشتر خواهد بود. در این میان دانش تخریب در تمامی حوزه‌های مختلف مسئولیت یافتن راه‌هایی برای ویران کردن با کمترین تلاش، هزینه و مشکلات جانبی را برعهده دارد. در حوزه‌ی پدیده‌های اجتماعی و به‌ویژه جنبش‌ها نیز این معادله کاملا صادق است. در نوشتارهای پیشین، براساس پژوهش‌های میدانی و علمی نشان دادیم که سازمان‌دهی و رهبری دو رکن در جنبش‌های اجتماعی هستند که بدون آنها امکان موفقیت وجود ندارد. یادآوری این نکته در اینجا ضروری است که این دو رکن با استفاده از ابزرهای مختلف مسئولیت ایجاد همبستگی و یکپارچگی در جنبش‌ها را بر عهده دارند. به‌بیان دیگر، یکپارچگی و همبستگی در بدنه‌ی جنبش، اصلی‌ترین ستون یک حرکت اجتماعی محسوب می‌شود. یک حرکت اجتماعی هر اندازه...

ادامه مطلب

در این بخش، به بررسی عمیق مدل تصمیم‌گیری شهروندان و تأثیر اطلاعات خصوصی و عمومی بر تصمیمات مربوط به شورش و انقلاب می‌پردازیم.

ریاضیات یک انقلاب موفق (بخش دوم)

ریاضیات یک انقلاب موفق چرا خاکستری‌ها انقلابی نمی‌شوند؟ بخش دوم ✍️مهدی شادمهر و دن برنهارد مقاله‌ی پیش‌رو، یک پژوهش دانشگاهی با استفاده از مدل‌های ریاضی برای برآورد وقوع انقلاب در پی یک شورش و احتمال موفقیت آن و همچنین عوامل موثر در پیروزی و شکست است. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق که در دو بخش ترجمه و منتشر می‌شود، در برخی موارد شگفت‌انگیز و حتی تعجب‌آور هستند. برای بسیاری شاید قابل تصور نباشد که رویدادهای اجتماعی را بتوان با استفاده از ریاضیات محاسبه و پیش‌بینی کرد. این بخش از جامعه‌شناسی را دانش مدل‌سازی می‌نامند. در این روش هر داده‌ی اجتماعی مانند «میزان استفاده‌ی هر فرد از اینترنت» را با یک مقیاس ریاضی نامگذاری کرده و سپس با استفاده از فرمول‌های مرتبط ریاضی می‌توان تاثیر آن در یک رویداد مشخص را محاسبه کرد. در جامعه‌شناسی از این روش‌ها برای تحقیق درباره‌ی آنچه در جامعه جریان دارد و برآورد آنچه پیش‌رو است استفاده می‌شود. مانند هر...

ادامه مطلب

شاید قابل تصور نباشد که رویدادهای اجتماعی را با استفاده از ریاضیات محاسبه و پیش‌بینی کرد. این بخش از جامعه‌شناسی را دانش مدل‌سازی می‌نامند.

ریاضیات یک انقلاب موفق

ریاضیات یک انقلاب موفق چرا خاکستری‌ها انقلابی نمی‌شوند؟ بخش نخست ✍️مهدی شادمهر و دن برنهارد مقاله‌ی پیش‌رو، یک پژوهش دانشگاهی با استفاده از مدل‌های ریاضی برای برآورد وقوع انقلاب در پی یک شورش و احتمال موفقیت آن و همچنین عوامل موثر در پیروزی و شکست است. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق که در دو بخش ترجمه و منتشر می‌شود، در برخی موارد شگفت‌انگیز و حتی تعجب‌آورند. برای بسیاری شاید قابل تصور نباشد که رویدادهای اجتماعی را بتوان با استفاده از ریاضیات محاسبه و پیش‌بینی کرد. این بخش از جامعه‌شناسی را دانش مدل‌سازی می‌نامند. در این روش هر داده‌ی اجتماعی مانند «میزان استفاده‌ی هر فرد از اینترنت» را با یک مقیاس ریاضی نام‌گذاری کرده و سپس با استفاده از فرمول‌های مرتبط ریاضی می‌توان تاثیر آن در یک رویداد مشخص را محاسبه کرد. در جامعه‌شناسی از این روش‌ها برای پژوهش درباره‌ی آنچه در جامعه جریان دارد و برآورد آنچه پیش‌رو است استفاده می‌شود. مانند هر دانشی...

ادامه مطلب

دست از گمان بدار، با مرگ نحس پنجه میفکن» این آغاز از شعر وارطان از احمد شاملو گویشی بسیار شاعرانه و خلاصه از واقعیت‌ها و اصول سیاسی و مبارزاتی است.

دست از گمان بدار

دست از گمان بدار درباره‌ی خودکشی سیاسی بهزاد احمدی‌نیا «دست از گمان بدار، با مرگ نحس پنجه میفکن» این آغاز از شعر وارطان از احمد شاملو گویشی بسیار شاعرانه و خلاصه از واقعیت‌ها و اصول سیاسی و مبارزاتی است. این شعر، مرثیه‌ای برای مرگ زیر شکنجه‌ی یکی از اعضای بسیار رده پایین حزب توده در سال ۱۳۳۳ شمسی سروده شده است. اشاره‌های گلایه‌گونه‌ی شاملو خطاب به دوستش وارطان در این شعر ناشی از آن است که مقاومت او در مقابل شکنجه‌ها غیرضروری بوده و اطلاعاتی که داشته پس از چند روز گذشتن از دستگیری‌اش کاملا سوخته بوده و می‌توانسته آنها را ارائه دهد. با این مقدمه، به خبری که در هفته‌های اخیر جامعه‌ی سیاسی ایران در اندوه فرو برد و پیامدها و خطرات و نتایج آن می‌پردازم. خبر خودکشی کیانوش سنجری، روزنامه‌نگار، فعال سیاسی و کنشگر اجتماعی، پاییز امسال را اندوه‌بارتر کرد. آنچه در این بین این اندوه را دو صد چندان می‌کند، پیام‌های...

ادامه مطلب

شهر استراتژیک حما که حکومت اسد از آن برای کنترل شمال غربی سوریه و حمله به مواضع مخالفان استفاده می‌کرد، به کنترل مخالفان درآمده است.

چرایی پیروزی و شکست انقلاب‌ها

حما پس از حلب، حمص پس از حما ✍️ساسان آقایی شهر استراتژیک حما بدون مقاومت قابل توجهی از سوی ارتش بشار اسد، به کنترل نیروهای تحریر شام و دیگر مخالفان درآمده است. شهری که حکومت اسد از آن برای کنترل شمال غربی سوریه و حمله به مواضع مخالفان استفاده می‌کرد. فیلم‌های منتشرشده، بیان‌گر حضور آن‌ها در بخش‌هایی از این شهر است و رسانه‌های رسمی حکومت اسد نیز خبر از تخلیه‌ی حما داده‌اند. گویا فرآیند این تخلیه به شکلی شتابان و بی‌برنامه بوده که جنگنده‌های نیروی هوایی اسد نیز در فرودگاه حما جا مانده‌اند یا جا گذاشته شده‌اند! این جنگنده‌ها، مهم‌ترین تکیه‌گاه رژیم از زمان آغاز انقلاب سوریه در ۲۰۱۱ و سپس چنگ داخلی خونین بودند و برتری هوایی کلیدی ارتش اسد بر مخالفان، سبب حفظ حکومت اسد شده بود. خروج یک به یک شهرهای مهم سوریه از کنترل اسد، به شکلی ساده‌سازی شده و ارتش اسد تا آن اندازه فاقد اراده در جنگیدن به...

ادامه مطلب

در این نوشتار که برگردانی از مقاله‌ای دانشگاهی درباره‌ی رهبری حرکت‌های اجتماعی است، به جایگاه و وظایف یک رهبر در جریان اعتراضات می‌پردازیم.

رهبر، فراتر از فرمانده 

رهبر، فراتر از فرمانده  جایگاه و وظایف رهبری یک جنبش چیست؟  نوشته: مارشال گنز و لیز مک‌کنا برگردان: بهزاد احمدی‌نیا در جامعه‌شناسی و به‌طور کلی در علوم انسانی استفاده از واژگان امری حیاتی‌ است. برخلاف تبلیغات و روزنامه‌نگاری زرد، واژگان در این عرصه بیانگر نقش‌ها، مسیرها و نتایجی‌اند که می‌توانند در سرنوشت یک یا چند ملت اثرگذار باشند. پیش از این درباره‌ی تفاوت‌های انواع اعتراضات اجتماعی از شورش، جنبش و انقلاب گرفته تا ارکان مختلف این رویدادها نوشته‌ایم. در این نوشتار که برگردانی از مقاله‌ای دانشگاهی درباره‌ی رهبری حرکت‌های اجتماعی است، به جایگاه و وظایف یک رهبر در جریان اعتراضات می‌پردازیم. این نوشتار نخستین‌بار در وب‌سایت «ایده‌هایی برای جنبش» منتشر شده و در آن مارشال گنز و لیز مک‌کنا به بررسی آنچه رهبری یک جنبش اجتماعی برعهده دارد می‌پردازند. مقاله با این رویکرد کلی همراه است که یک رهبر باید به معنی واقعی کلمه راهبری حرکت را برعهده داشته باشد و نباید فقط در نقش...

ادامه مطلب

درست بیست سال از زمستان سردی که قفقاز را برای همیشه تغییر داد می‌گذرد. انقلاب گرجستان، به عنوان «انقلاب رز» شناخته می‌شود.

بیستمین سالگرد انقلاب گل‌سرخ

بیستمین سالگرد انقلاب گل‌سرخ گرجستان چگونه از دیکتاتوری رها شد بهزاد احمدی‌نیا درست بیست سال از زمستان سردی که قفقاز را برای همیشه تغییر داد می‌گذرد. انقلاب گرجستان، که به عنوان «انقلاب رز» شناخته می‌شود، یکی از تاثیرگذارترین رویدادهای سیاسی در منطقه قفقاز و آسیای مرکزی بود. این انقلاب در نوامبر ۲۰۰۳ رخ داد و موجب تغییرات عمیقی در نظام سیاسی گرجستان شد. وقوع این انقلاب به دلایل مشخص و مهمی از جمله فساد گسترده، شرایط اقتصادی نابسامان، نبود دموکراسی واقعی و نقش کلیدی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بازمی‌گردد. در این مقاله به بررسی دلایل وقوع انقلاب، انگیزه‌ها، سازوکارهای سازمان‌دهی، نقش رسانه‌های اجتماعی و دیجیتال، و در نهایت به نتایج بلندمدت آن می‌پردازیم. زمینه‌ها و مشوق‌ها انقلاب گرجستان تحت‌تاثیر عوامل گوناگونی به وقوع پیوست. یکی از مهم‌ترین دلایل، فساد گسترده و مزمن در دولت شواردنادزه بود. ادوارد شواردنادزه که از سال ۱۹۹۵ به‌عنوان رئیس‌جمهوری در رأس قدرت قرار داشت، با سیاست‌های ناکارآمد و فساد گسترده،...

ادامه مطلب

انقلاب‌های رنگی

انقلاب‌های رنگی از نظر تا عملیات براندازی رژیم‌های مدرن بهزاد احمدی‌نیا انقلاب‌های رنگی یا مخملی پدیده‌هایی به نسبت تازه در عرصه سیاسی‌‌اند که در آنها جنبش‌های بزرگ مردمی بدون خشونت به تغییرات عمده‌ای در رژیم‌های سیاسی منجر می‌شوند. این انقلاب‌ها عمدتاً در کشورهای پسا شوروی و اروپای شرقی رخ داده‌اند و به دلیل استفاده از رنگ‌ها یا گل‌های خاص به‌عنوان نماد، به‌این‌نام شناخته شده‌اند. اصطلاح «انقلاب رنگی» اغلب تصاویری از اعتراضات مسالمت‌آمیز و تحولات انتخاباتی را تداعی می‌کند، اما فرآیند پشت این انقلاب‌ها پیچیده است و شامل عوامل داخلی و بین‌المللی می‌شود. مفهوم انقلاب‌های رنگی در هسته خود، انقلاب‌های رنگی با هدف براندازی رژیم‌های سیاسی از مسیر ابزارهای غیر خشونت‌آمیز و جایگزینی آنها با حکومت‌های منتخب دموکراتیک به وجود می‌آیند. این جنبش‌ها با انقلاب‌های سنتی متفاوت هستند، زیرا به شدت بر فعالیت‌های مردمی، سیاست‌های انتخاباتی و انتشار گسترده اطلاعات متکی هستند تا سیستم‌های سیاسی تثبیت‌شده را به چالش بکشند. برخلاف انقلاب‌های مسلحانه، انقلاب‌های رنگی مشروعیت خود...

ادامه مطلب