قیام مهسا بدون سازمان‌دهی سازمان یافت (بخش پایانی) بهزاد احمدی‌نیا در نوشتارهای پیشین درباره‌ ظهور، اوج‌گیری و بخشی از عواملی که منجر به افول قیام مهسا شد توضیح داده شد. در این بخش به دو عامل تمام‌کننده و یک بحث کلی درباره‌ نقش رسانه در رویدادهای این‌چنینی خواهیم پرداخت. حضور نیروهایی که پایگاه‌های اجتماعی نامشخص و بیشتر شهرت عمومی داشتند در کنار بازیگران بدنام و بدون پایگاه اجتماعی در خارج از ایران و برخورداری آنها از تریبون‌های وسیع رسانه‌هایی که از لندن و واشنگتن پخش می‌شدند، پیچیدگی‌های عرصه‌ مبارزه را دوچندان کرد. این چهره‌ها سه‌دسته بودند: آنها که هیچ سابقه و ریشه‌ سیاسی نداشتند، افرادی با سابقه‌ای مشکوک اما پایگاه رسانه‌ای و اینترنتی بسیار قدرتمند و بازیگران شبه‌نظامی (تروریستی) که پایگاه اجتماعی بسیار محدودی داشتند. در کنار تمام این‌ها تنها یک نفر یعنی شاهزاده رضا پهلوی طی ماه‌های مبارزات خیابانی نشان داده بود که زمینه‌ای گسترده از اقبال اجتماعی دارد. سه‌دسته‌ نخست، از ابتدای...

قیام مهسا بدون سازمان‌دهی سازمان یافت (بخش دوم) ✍️بهزاد احمدی‌نیا پس از آتش که این‌بار سوزاننده‌ی نماد حجاب در خیابان‌های ایران بود، نوبت به رسمی کهن از دل تاریخ باستانی ایران رسید. بریدن گیسوان از جمله رسومی‌ست که حتی هرودوت، تاریخ‌نگار پیش از مسیح یونان نیز از آن به‌عنوان آیینی برای عزاداری ایرانیان یاد کرده است. فردوسی در شاهنامه: «برید و میان را به گیسو ببست»، حافظ: «گیسوی چنگ ببرید به مرگ می ناب» و خاقانی و دیگر شعرای ایران نیز از این روش برای بیان حجم بالای اندوه یاد کرده‌اند. در جریان خیزش مهسا نیز زنان به‌صورت خودجوش اقدام به بریدن گیسوان کردند و شاید برای نخستین‌بار این آیین عزاداری به آیین خشم و مبارزه پیوند زدند. بزرگترین نقطه‌ی قوت شورشی که به‌نام مهسا امینی شکل گرفت، خودجوش و مردمی بودنِ آن بود. یکی از جلوه‌های زیبا و موفق آن را در #برای و سپس موسیقی آن می‌توان دید. همین ویژگی طی دو...

قیام مهسا بدون سازمان‌دهی سازمان یافت (بخش نخست) ✍️بهزاد احمدی‌نیا قیام، خیزش یا شورش هر سه در ادبیات سیاسی-اجتماعی یک معنی را می‌رسانند اما زمانی که با نام مهسا همراه می‌شوند، پدیده‌ای بی‌سابقه در ایران را رقم می‌زنند. رویدادی که در پایان تابستان ۱۴۰۱ در پی قتل مهسا امینی در ایران رخ داد، گوشه‌ای تازه در تاریخ معاصر ایران آفرید که در این نوشتار به نقاط اوج و قدرت آن می‌پردازیم. در بخش پیشین بررسی شورش ۱۴۰۱ به نقطه‌ی آغاز آن یعنی پوشش خبری و اطلاع‌رسانی درست پرداختیم. این آغاز درواقع بنیان نخستین نقطه‌ی قوت قیام را بنا نهاد. بین ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ که مهسا در ایستگاه متروی حقانی (جهان‌کودک) تهران به خاطر بدحجابی بازداشت شد تا شامگاه ۲۶ شهریور که بدن بی‌جان او در سقز دفن شد، نامش تقریبا سراسر جهان را فراگرفته بود. ایستادگی، ایستادگی می‌آورد در کنار اطلاع‌رسانی به‌موقع، درست و کامل از سوی روزنامه‌نگاران متعهد، یک عامل دیگر نیز در توجه...

نام تو اسم رمز خواهد شد نگاهی به فراز و فرود شورش سال ۱۴۰۱ با عنوان «قیام مهسا» ✍️بهزاد احمدی نیا «تو نخواهی مُرد، نامِ تو اسم رمز خواهد شد» این جمله‌ای بود که بر تابلوی سیاه‌رنگ کوچکی که با جنازه از غسالخانه بیرون می‌آید نوشته شد. تابلویی که همه‌ی آنها که در ایران مرگ را دیده‌اند، می‌شناسند. در روز تدفین مهسا امینی، این جمله روی تابلوی او نوشته شده بود. از همان لحظه که عکس و ویدئوی مراسم را دیدم و چشمم به این جمله افتاد، پرسش بزرگ برای من، این بود که چه کسی این جمله را نوشت؟ تصادفی بود و می‌خواست جمله‌ای خاص بگوید یا چنان درایت و پختگی عظیمی داشت که آینده را از دیروز می‌خواند؟ شاید هم مسافری از زمان آمده بود، مانند فیلم‌های تخیلی، هر چه بود خیلی درست بود. روزهای پایانی آن تابستان آنقدر گرم بود که آتشش تا تاریخ هست، ایران را می‌سوزاند. داستان مهسا را امروز...

زمینه‌های اقتصادی قیام مهسا منبع: مؤسسه مطالعاتی خاورمیانه مترجم: بهزاد احمدی‌نیا کشته شدن دختر جوانی به‌نام مهسا امینی در بازداشتگاه پلیس اخلاقی (گشت ارشاد) در ایران، جرقه‌ی گسترده‌ترین اعتراضات در ایران از سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) به این‌سو را زد. اعتراضاتی که از لحاظ گستردگی جغرافیایی کم‌نظیر بود و این‌بار نه‌به‌دنبال تغییر رویه بلکه به‌دنبال تغییر ساختار حکومت در ایران بود. این‌بار جمهوری اسلامی برخلاف روال همیشگی نتوانست مرگ دختر جوان در بازداشتگاه‌ و زیر رفتار بی‌رحمانه‌ی پلیس اخلاقی را پنهان کند و دچار دردسری جدی شد. مشکلات اقتصادی شعارهای این قیام به‌وضوح نشان می‌داد که علت خیزش مردمی مسائل اقتصادی نیست اما زمینه‌هایی در زندگی اقتصادی وجود دارد که بر آتشِ خشم مردم می‌افزاید. این زمینه‌های اقتصادی حجم وسیعی از جمعیت ایران را تشویق به حضور در خیابان و مقابله با حکومت کرد. نگاهی گذرا به جدول درآمدهای جمهوری اسلامی می‌تواند درستی این ایده را در کوتاه‌ترین شکل به ما نشان دهد. در سال ۲۰۱۱...