واقعیت یا شایعه در انتخابات جمهوری اسلامی
یکی از تکنیک‌های حکومت‌های اقتدارگرا استفاده از شایعات برای ایجاد رضایت عمومی و تهییج مردم است. این تکنیک در انتخابات‌های جمهوری اسلامی بسیار استفاده می‌شود. وعده‌های رفاه اقتصادی، بهتر شدن شرایط اجتماعی و رسیدگی‌های قضایی شفاف، مثال‌هایی از این قبیل شایعات‌اند. اما شایعه چیست و چه دسته‌هایی دارد؟
شایعه به اطلاعات یا داستان‌هایی گفته می‌شود که به‌طور غیررسمی و بدون اعتبارسنجی دقیق منتشر می‌شوند.
شایعه‌ها به چند دسته‌اند:
شایعه‌های تفرقه‌افکن: که هدف‌شان ایجاد اختلاف و دو دستگی در میان گروه‌ها و جامعه است.
شایعه‌های ترسناک: این دسته از شایعات با هدف ایجاد وحشت و اضطراب در میان مردم منتشر می‌شوند. نمونه‌ای بارز از این شایعات، ماجرای واکسن آمریکایی کرونا در زمستان ۱۳۹۹ بود. در آن زمان، حکومت ایران با ترویج این شایعه که واکسن‌های تولیدشده در آمریکا می‌توانند باعث «تغییر ژنتیکی ایرانیان» شوند، سعی در توجیه ممنوعیت واردات این واکسن داشت؛ ممنوعیتی که مستقیماً از سوی علی خامنه‌ای اعلام شد.
شایعه‌های اغراق‌آمیز: این نوع شایعات برای جلب توجه عمومی و ایجاد هیجان منتشر می‌شوند. اغلب، واقعیت‌ها را به شکلی تحریف‌شده و غلوآمیز ارائه می‌کنند تا احساسات مخاطبان را تحریک کنند و آنها را به واکنش وادارند.
شایعه‌های نجات‌دهنده: این شایعات با هدف ارائه راه‌حل‌های ظاهراً کارآمد اما در حقیقت نادرست برای مشکلات و بحران‌های اجتماعی، اقتصادی یا بهداشتی منتشر می‌شوند. چنین شایعاتی می‌توانند موجب گمراهی مردم شوند و در برخی موارد، آنها را از جست‌وجوی راه‌حل‌های واقعی بازدارند.
شایعه‌های خوش‌بینانه: این نوع شایعات با هدف القای امید و خوش‌بینی موقت منتشر می‌شوند. آنها معمولاً اطلاعات نادرستی را منتشر می‌کنند که ممکن است برای مدت کوتاهی به مردم احساس آرامش بدهد، اما در نهایت باعث ناامیدی و بی‌اعتمادی عمومی می‌شود.
شایعه‌های بدنام‌سازی: که هدف‌شان تخریب شخصیت و اعتبار فردی یا گروهی است. نمونه آن ایجاد شایعه درباره خانواده پهلوی در نقطه‌های زمانی متفاوت است.
